Έρευνα της διαΝΕΟσις ενόψει και των προσεχών ευρωεκλογών
Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα; Πώς έχουν αλλάξει οι οπτικές και οι απόψεις τα τελευταία 10 χρόνια; H διαΝΕΟσις δημοσίευσε, ενόψει και των προσεχών ευρωεκλογών τα ευρημάτων του νέου, έκτου κύματος «Τι πιστεύουν οι Έλληνες» που σχετίζονται με τις αντιλήψεις, τις γνώσεις και τις γνώμες του πληθυσμού γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη λειτουργία της, σε συνεργασία με τον Αναπληρωτή Καθηγητή Πολιτικών Συστημάτων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Μάνο Παπάζογλου.
«Από τη σκοπιά των πολιτών, τα ζητήματα της εγχώριας πολιτικής ζωής είναι αλληλένδετα με τον τρόπο της προσδοκώμενης επίδρασης της ΕΕ στα πολιτικά συστήματα. Για τον λόγο αυτό, είναι ορθή η διερεύνηση ερωτημάτων στις μετρήσεις κοινής γνώμης τόσο για εγχώρια, όσο και “ευρωπαϊκά” ζητήματα», σημειώνει ο Μάνος Παπάζογλου.
Βλέπουν μάλλον θετικά την Ευρωπαϊκή Ένωση
Οι Έλληνες θεωρούν πια, σε ποσοστό 64,8%, (μάλλον) θετική τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ, όπως διαπιστώνει η δημοσκοπική έρευνα «Τι Πιστεύουν οι Έλληνες – 2024» της διαΝΕΟσις. Όταν πραγματοποιήθηκε το πρώτο κύμα της έρευνας, το 2015, η σχέση της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν θέμα συζήτησης και διαφωνιών. Σήμερα πλέον, έχοντας ξεπεράσει τις σκοτεινές ημέρες της κρίσης χρέους, μετά από μια πανδημία και εν μέσω πολεμικών συγκρούσεων στην ευρύτερη περιοχή, η εικόνα της ΕΕ και η συζήτηση γύρω από την Ένωση έχει αλλάξει.
Αλλά ποιο μπορεί να είναι το μέλλον της Ένωσης; Ασφαλώς, κανείς δεν το γνωρίζει, όμως οι αντιλήψεις των πολιτών των χωρών-μελών είναι πιθανό, μαζί με άλλους παράγοντες, να το διαμορφώσουν, σημειώνει η διαΝΕΟσις. Η πλειονότητα των Ελλήνων, σε ποσοστό 36,8%, πιστεύουν ότι η ΕΕ θα διασπαστεί τα επόμενα χρόνια με την αποχώρηση χωρών. Από την άλλη πλευρά, ένα αντίστοιχο ποσοστό (35,9%) θεωρεί ότι η ΕΕ θα συνεχίσει για την επόμενη δεκαετία να υπάρχει με τη μορφή που έχει σήμερα.
Παρουσιάζει ενδιαφέρον το πώς αυτές οι μοιρασμένες σήμερα απόψεις εξελίχθηκαν με τα χρόνια. Το 2016, στον απόηχο του δημοψηφίσματος για το Brexit, 1 στους 2 θεωρούσε ότι η ΕΕ θα διασπαστεί και μόνο 8,6% θεωρούσαν ότι η ΕΕ θα διατηρούσε σε δέκα χρόνια την τότε μορφή της. Οκτώ χρόνια μετά, αυτές οι δύο επιλογές παίρνουν πλέον ένα παρόμοιο ποσοστό. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα σε εκείνους που πίστευαν ότι η ΕΕ θα διαλυθεί: ήταν 27,9% το 2016, ενώ σήμερα είναι σχεδόν το ένα τρίτο, μόνο 10,3%.
Παρά την παραπάνω εντυπωσιακή ανατροπή, φαίνεται ότι η ΕΕ έχει ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσει, προκειμένου να διαλύσει τις αμφιβολίες πολλών πολιτών για την επιβίωσή της. Περίπου 1 στους 3 τη θεωρεί μια παγκόσμια δύναμη «σε πτώση», ενώ πολύ λιγότεροι (16,7%) τη θεωρούν δύναμη «σε άνοδο». Επίσης, 36,4% τη θεωρούν αναξιόπιστη, χαρακτηρισμός που μάλιστα συγκεντρώνει τις περισσότερες αναφορές και ίσως αντανακλά την κόπωση των πολιτών από τις διαρκείς διαπραγματεύσεις στο εσωτερικό της Ένωσης μέχρι τα εμπλεκόμενα μέρη –είτε είναι χώρες-μέλη είτε θεσμοί– να καταλήξουν σε έναν συμβιβασμό για το εκάστοτε ζητούμενο.
Ωστόσο, οι Έλληνες φαίνεται να ζητούν «περισσότερη Ευρώπη» σε πολλούς τομείς της ζωής τους. Η έρευνα ζητάει από τους συμμετέχοντες να απαντήσουν σε ποιους τομείς θα ήθελαν η ΕΕ να έχει πιο ενεργό ρόλο. Η μεγάλη πλειοψηφία (άνω του 70%) θέλει πιο ενεργό ρόλο σε όλες τις επιλογές που δίνονται: στην υγεία και στο περιβάλλον (83,8%), στην άμυνα (78,3%), στην παιδεία (77,3%), αλλά και στην οικονομία, στη μετανάστευση και στην εξωτερική πολιτική. Ακόμη, η πλειοψηφία των πολιτών, το 65%, φαίνεται ότι συμφωνεί με τη διεύρυνση της ΕΕ με νέα κράτη-μέλη.
Εντούτοις, πολλοί Έλληνες φαίνεται να μην γνωρίζουν αρκετά για τα όσα ήδη κάνει η Ευρώπη, πριν αναλάβει ενεργό ρόλο στους παραπάνω τομείς. Η έρευνα περιέχει δύο ερωτήσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης και, στην πρώτη από αυτές, ρωτάει τους συμμετέχοντες απλώς αν το γνωρίζουν. Η ιδιαιτερότητα της ερώτησης αυτής όμως είναι ότι δεν το κατονομάζει ως «Ταμείο Ανάκαμψης», όπως είναι γνωστό, αλλά το αναφέρει περιγραφικά ως «πρόγραμμα χρηματοδότησης της ΕΕ για να ξεπεράσουμε τα προβλήματα από την ύφεση και τις λοιπές επιπτώσεις από την Covid-19», επιχειρώντας έτσι να αποκλείσει τους συμμετέχοντες που το γνωρίζουν μόνο ως τίτλο, χωρίς να γνωρίζουν περισσότερα για αυτό. Σε αυτή την ερώτηση, μόνο 35,9% δηλώνουν ότι γνωρίζουν το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι σίγουρα ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα καθώς, σε όρους ΑΕΠ, η Ελλάδα είναι η πιο ωφελημένη χώρα στην Ένωση, ενώ οι πόροι αυτοί αντιστοιχούν εν πολλοίς σε διπλασιασμό των σημαντικών ευρωπαϊκών πόρων που εισρέουν στη χώρα για τα λίγα επόμενα χρόνια. Από όσους γνωρίζουν το Ταμείο Ανάκαμψης, περίπου οι μισοί το θεωρούν «πολύ» ή «πάρα πολύ σημαντικό» για την ανάπτυξη της χώρας, ενώ 32,2% το θεωρούν «μέτρια σημαντικό».
