Μελέτη επεξεργασίας δεδομένων από φωτοβολταικά πάρκα και προβατοτροφικές μονάδες τεκμηριώνει ότι οι συνδυασμένες επενδύσεις ηλιακών συστημάτων και ζωικής παραγωγής, όπως η ύπαρξη μια προβατοτροφικής μονάδας αυξάνει τα καθαρά κέρδη του πάρκου σε ποσοστό 60%.
- Ο συνδυασμός δύο μονάδων προστατεύει τον επενδυτή από «κούρεμα» των τιμών μονάδας των φ/β εγκαταστάσεων, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν και δεν αποκλείεται στο προσεχές μέλλον, ιδίως όταν παγκόσμια, παρατηρείται ραγδαία πτώση των τιμών μονάδας.
- Το 2024 , ίσως και νωρίτερα, η ισχύ των φ/β εγκαταστάσεων στην Ελλάδα, επί αγροτεμαχίων, θα φθάσει τα 5 GW ( 5.000 MW). Αυτό σημαίνει ότι θα έχουν δεσμευθεί ~ 100.000 στρέμματα. Αν στα μισά εγκατασταθούν προβατοτροφικές μονάδες προκύπτουν μεγάλα οφέλη για τους επενδυτές, μείωση του ελλείμματος στην εισαγωγή γάλακτος αλλά και αύξηση του εγχώριου ακαθάριστου προϊόντος
- Ο συνδυασμός φ/β εγκαταστάσεων & ζωικής παραγωγής, σαν πρωτοπόρα διαδικασία, απαιτεί συνέργεια τεχνικών & γεωπονικών εκπαιδευτικών οργανισμών και κρατική υποστήριξη, κίνητρα και βέβαια επιστασία.
“Κάναμε τα χωράφια μας γυαλί και θα πεινάσουμε”
Πριν λίγο καιρό, σε ταξίδι μου εκτός Αττικής, μιλώντας για τις φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις με ένα άνθρωπο της υπαίθρου, μου είπε επί λέξη :
-Αργύρη κάναμε τα χωράφια μας γυαλί και θα πεινάσουμε !
Αυτή η πρόταση με σόκαρε, σαν υπέρμαχος των φ/β εγκαταστάσεων που είμαι και μου προκάλεσε ώρες προβληματισμών αν όντως αυτό ισχύει.
Βέβαια οδηγώντας σε κάποια Εθνική Οδό κανείς δεν μπορεί να προσέξει το απαράδεκτο φαινόμενο σε αγροκτήματα υψηλής παραγωγικότητας να έχουν εγκατασταθεί φ/β εγκαταστάσεις. Ιδίως όταν υπάρχει πληθώρα αγροτεμαχίων που είναι ακατάλληλα για αγροτική παραγωγή, στα οποία θα μπορούσαν να εγκατασταθούν εκεί.
Επίσης πρόσφατα είδα ένα ρεπορτάζ στην ελληνική τηλεόραση για έντονη αντίδραση κτηνοτρόφων, σε περιοχή του νομού Κοζάνης, σε δέσμευση λιβαδιών για κατασκευή φ/β πάρκων.
Εκ’ των πραγμάτων λοιπόν τίθεται επιτακτικά το “σαιξπηρικό” ερώτημα :
Τι διαλέγουμε λοιπόν; αγροτεμάχια για φωτοβολταϊκά ή για αγροκτηνοτροφική παραγωγή;
Όμως γιατί να μην έχουμε και τα δύο; Και το σκύλο χορτάτο και την πίτα αφάγωτη! Πως μπορεί να γίνει αυτό; Μα φυσικά με συνδυασμό φ/β εγκαταστάσεων και ζωικής παραγωγής (προβατοτροφία, πτηνοτροφία , κουνελοτροφία κ.λ.π).
Τα πλεοπνεκτήματα ζωικής παραγωγής σε φ/β πάρκο
Η ύπαρξη ενός οργανωμένου φ/β πάρκου έχει τα εξής πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη ζωικής παραγωγής σε αυτό :
– Ύπαρξη περίφραξης, η οποία εμποδίζει την είσοδο θηρευτών, (ιδίως με φόρτιση με χαμηλή τάση 24 ή 48 Volt).
– Ύπαρξη φύλακα, συνήθως στα μεγάλης ισχύος πάρκα, ο οποίος εκτός από την αποτροπή κλοπής μπορεί να συνεφέρει και στη διατροφή – επίβλεψη των ζώων.
– Ύπαρξη ηλεκτρικού ρεύματος, παροχής νερού και συνήθως πληθώρας κτιρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν βοηθητικά για τη ζωική παραγωγή.
– Ύπαρξη των “τραπεζιών” των φ/β πάνελς τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν οροφή ( με ελάχιστες τροποποιήσεις) για τα καλύμματα των ζώων.
– Αύξηση της ποσότητας του χορταριού ( ζωοτροφή ) που φυτρώνει κάτω από τα φ/β πάνελς λόγω μικρότερης εξάτμισης του νερού εξαιτίας της σκίασης. Καθώς και λόγω συμπύκνωσης της υγρασίας του περιβάλλοντος τις πρωινές ώρες.
Από όλες τις κατηγορίες τις ζωικής παραγωγής, ευκολότερη είναι η προβατοτροφία. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό χρησιμοποιείται ευρέως η βόσκηση προβάτων για αποψίλωση των χορταριών. Χωρίς αυτή να παρουσιάζει ιδιαίτερα προβλήματα ( ζημιές ή μείωση παραγωγής λόγω ρύπανσης ή σκίασης των πάνελς). Μάλιστα πολυεθνικοί όμιλοι, όπως η Enel Green Power, εφαρμόζουν αυτή τη μέθοδο από το 2016. Με σημαντική οικονομία από την εξάλειψη του κόστους αποψίλωσης.
Διερεύνιση και τεκμηρίωση
Όμως αξίζει να διερευνηθεί αν είναι συμφέρουσα η εγκατάσταση οργανωμένης προβατοτροφικής μονάδας εντός ενός φ/β πάρκου.
Αν και δεν έχω υπόψη μου μια τέτοια μονάδα για να γίνει αξιολόγηση πραγματικών δεδομένων. Θα επιχειρηθεί μια θεωρητική προσέγγιση βάσει επεξεργασίας δεδομένων από φωτοβολταικά πάρκα και προβατοτροφικές μονάδες.
Επειδή για να είναι βιώσιμη μια προβατοτροφική μονάδα πρέπει να στεγαστεί σε μεγάλης επιφάνεια χώρο. Για αυτό στην υπόθεση εργασίας θα θεωρήσουμε πάρκο, με σταθερά πλαίσια, ισχύος 10 Mw. Το οποίο θα έχει κατασκευασθεί κατάλληλα για την στέγαση της προβατοτροφικής μονάδας ( σημειωμένες οδεύσεις υπογείων καλωδίων, μεγαλύτερο πλάτος τραπεζιών στη βόρεια πλευρά του πάρκου για να χρησιμοποιηθούν σαν οροφή των καταλυμάτων ζώων κ.λ.π.).
Η επιφάνεια ενός τέτοιου πάρκου κυμαίνεται στα 200 στρέμματα. Ενώ η καλυπτόμενη επιφάνεια από τα πάνελς και τα κτίρια εκτιμάται περίπου στα 50 στρέμματα.
Η διατροφή των προβάτων γίνεται και με φύτευση σανοδοτικών φυτών, εν προκειμένω μηδικής ( τριφύλλι). Λαμβάνοντας υπόψη ότι και στο μεγαλύτερο τμήμα κάτω από τα πάνελς μπορεί να γίνει φύτευση. Εκτιμούμε ότι ο χώρος που μπορεί να φυτευτεί είναι τουλάχιστον 170 στρέμματα.
Η μέση παραγωγικότητα της μηδικής είναι ~ 3.000 kgr/στρέμμα. Άρα εκτιμάται συνολική απόδοση 170 στρ x 3.000 kgr/στρ = 510.000 kgr.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι μία προβατίνα χρειάζεται τροφή ~500 kgr/έτος. Η οποία θα πρέπει να προσαυξηθεί + 5% λόγω θνησιμότητας, + 5% λόγω ύπαρξης κριαριών & + 10% λόγω ύπαρξης αρνιών, τελικό 500 x 1,05 x 1,05 x 1,10 = ~ 606 kgr/έτος.
Βάσει των ανωτέρω στη συγκεκριμένη μονάδα μπορούν να εκτρέφονται 510.000 kgr / 606 kgr = ~ 840 προβατίνες.
Η συγκεκριμένη προβατοτροφική μονάδα μπορεί να αποφέρει ετήσια έσοδα (συμπεριλαμβανομένων και των ενισχύσεων) ύψους ~ € 250.000. Λαμβάνοντας υπόψη ότι με την “κατάρρευση” των τιμών μονάδας κάτω από τα 40 €/ Μwh εκτιμάται ότι τα έσοδα ενός νέου φ/β πάρκου δεν θα ξεπερνούν τα 600.000 €/ έτος. Άρα η ύπαρξη μια προβατοτροφικής μονάδας αυξάνει τα έσοδα του πάρκου σε ποσοστό άνω του 40 %.
Τα κέρδη
Τα καθαρά κέρδη/ έτος ενός φ/β πάρκου 10 ΜW και κατασκευαστικής αξίας ~ 5,8 εκατομ. € προκύπτουν ως ακολούθως :
Όσον αναφορά τις εγκαταστάσεις της προβατοτροφικής μονάδας θα απατηθούν ~ 3.000 m2 καταλύματα για τα ζώα & τις βοηθητικές εγκαταστάσεις. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα καταλύματα έχουν ήδη διαμορφωμένη την οροφή τους. Εκτιμούμε ότι η αξία κατασκευής του καθώς και η προμήθεια του λοιπού εξοπλισμού. Καθώς και μέρους του ζωικού κεφαλαίου το οποίο μπορεί να αναπτυχθεί σε 2-3 έτη με λίγα ζώα στην αρχή. Το κόστος της επένδυσης εκτιμάται στα ~ € 300.000.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό κέρδους ( χωρίς τοκοχρεολύσια, αποσβέσεις κ.λ.π) εκτιμάται στο 25-30 % των συνολικών εσόδων είναι ~ € 68.000, τα καθαρά κέρδη/ έτος προκύπτουν ως ακολούθως :
Άρα η ύπαρξη μια προβατοτροφικής μονάδας αυξάνει τα καθαρά κέρδη του πάρκου σε ποσοστό 48.000/80.000 = 60%.
Αύξηση κερδών από τη γαλακτοπαραγωγή
Σημειώνεται ότι η εκτιμώμενη ετήσια γαλακτοπαραγωγή κυμαίνεται στα ~ 250.000 Krg. Άρα είναι βιώσιμη η δημιουργία τυροκομικής μονάδας, η οποία μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τα έσοδα και τα καθαρά κέρδη του πάρκου. Μάλιστα λαμβάνοντας υπόψη ότι η φέτα αρχίζει να γίνεται πολύ “must” και σε μεγάλες αγορές του εξωτερικού. Καθώς και ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για προϊόντα με πρωτεΐνες γάλατος. Η δημιουργία τυροκομικής μονάδας φαντάζει πολύ καλή επιχειρηματική κίνηση. Η οποία είναι πιθανόν να αποφέρει μεγαλύτερα κέρδη σε σχέση με τη λειτουργία του φ/β πάρκου. Σημειώνεται επίσης ότι μεγάλο πλεονέκτημα της τυροκομικής μονάδας, εντός φ/β πάρκου. Είναι η χαμηλή αξία της τιμής μονάδας του ρεύματος ( περίπου στο 1/3 – 1/4, από αν συνδέονταν με εξωτερικό πάροχο).
Η προβατοτροφική μονάδα μπορεί να εγκατασταθεί και σε φ/β πάρκα με πάνελς εντός μονοαξονικών & διαξονικών τράκερς. Με την προϋπόθεση βέβαια, περίπου το 5% των πανέλων να βρίσκεται εντός σταθερών βάσεων ( ώστε να αυτά να αποτελούν την οροφή των καταλυμάτων των ζώων).
Αυτό βέβαια θα αποφέρει μια μικρή μείωση στην παραγωγή του φ/β πάρκου που υπολογίζεται στο 1% της συνολικής παραγωγής. Ακόμα και αυτή η μείωση παραγωγής ( αν λογιστεί σαν “έξοδο” στα κέρδη της προβατοτροφικής μονάδας) δεν αλλοιώνει τη χρησιμότητα συνύπαρξης των μονάδων. Αφού και στα μοναξονικά τράκερς, με την ύπαρξη προβατοτροφικής μονάδας επιτυγχάνεται αύξηση εσόδων ~ 35% και αύξηση κερδών ~ 45% .
Βέβαια όλα τα ανωτέρω προϋποθέτουν επισταμένη μελέτη τόσο στη σχεδίαση όσο και στη λειτουργία του φ/β πάρκου και απαιτείται συνέργεια τεχνικών & γεωπονικών εκπαιδευτικών οργανισμών.
Στοιχεία “μονοκαλιέργειας”
Ο συνδυασμός δύο μονάδων δίνει ένα πλεονέκτημα στον επενδυτή να “μην έχει όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι”. Να αποφύγει το μειονέκτημα της “μονοκαλιέργειας”. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η “φρενίτιδα” στις επενδύσεις σε Α.Π.Ε. έχει στοιχεία “μονοκαλιέργειας”. Σημειώνεται ότι η χώρα μας είναι λάτρης των “μονοκαλιέργειων”, άσχετο αν αυτό το έχει πληρώσει αρκετές φορές στο παρελθόν. Με την σταφίδα το 1893, με τις κατασκευές ακινήτων τη δεκαετία 2000 και με τον τουρισμό το 2020.
Επίσης υπενθυμίζεται ότι το 2013 έγινε κούρεμα των τιμών μονάδας των φ/β εγκαταστάσεων και άρα δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι αυτό δεν μπορεί να ξανασυμβεί στα επόμενα χρόνια. Ιδίως όταν παγκόσμια, παρατηρείται ραγδαία πτώση των τιμών μονάδας ( στη Σαουδική Αραβία μόλις πριν λίγο καιρό η τιμή μονάδας διαμορφώθηκε στα ~ 8,5 €/ Μwh).
Αξιοποίηση 100.000 στρεμμάτων
Το 2024 , ίσως και νωρίτερα, η ισχύ των φ/β εγκαταστάσεων στην Ελλάδα, επί αγροτεμαχίων, θα φθάσει τα 5 GW ( 5.000 MW). Αυτό σημαίνει ότι θα έχουν δεσμευθεί ~ 100.000 στρέμματα. Αν στα μισά εγκατασταθούν προβατοτροφικές μονάδες αυτό θα σήμαινε ότι θα αυξάνονταν ο αριθμός των προβάτων στην ελληνική επικράτεια κατά 250 – 300.000 κεφάλια ή αύξηση ~4%. Επίσης θα υπήρχε αύξηση του παραγόμενου γάλακτος κατά 60 – 65.000 τόνους / έτος και αύξηση του εγχώριου ακαθάριστου προϊόντος ( αν υπάρχει συνδυασμός και τυροκομικών μονάδων) κατά 50 -100 εκ. € . Σημειώνεται ότι την 5ετία 2015 – 2019, το εμπορικό έλλειμμα από την εισαγωγή γάλακτος ήταν ~ 1.100 εκ. € ή ~ 220 εκ.€ / έτος. Δηλαδή η εγκατάσταση προβατοτροφικών μονάδων στα μισά φ/β πάρκα θα μπορούσε να μειώσει το έλλειμμα στην εισαγωγή γάλακτος έως και κατά ~ 50 %.
Βέβαια ο συνδυασμός φ/β εγκαταστάσεων & ζωικής παραγωγής, σαν πρωτοπόρα διαδικασία, απαιτεί και κρατική υποστήριξη, κίνητρα και βέβαια επιστασία. Όμως πιστεύω ότι ένα σύγχρονο Κράτος που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να εξασφαλίσει διατροφική αυτονομία για τους πολίτες του. Είναι λυπηρό η Ελλάδα που βρίσκεται σε “εύφλεκτη” γεωγραφικά περιοχή, δίπλα σε γείτονα απρόβλεπτο και προβληματικό ενώ δαπανάει δις € για αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού, κατασκευής ξένων χωρών, να είναι διατροφικά ελλειμματική.
* O Αργύρης Πανούσης είναι Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ & Πραγματογνώμονας (συνεργάτης ασφαλιστικών εταιρειών). Τα τελευταία επτά χρόνια είναι εισηγητής κύκλου σεμιναρίων στο Ε.Ι.Α.Σ. (Ελληνικό Ινστιτούτο Ασφαλιστικών Σπουδών) , με θέμα τις Φωτοβολταϊκές Εγκαταστάσεις.
Βιβλιογραφία
1. Δημ. Στάμος, Μεταπτ. Διατρ. “Μελέτη οικ. αποδ. προβατροφικής επιχ ”
2. Δημ. Γιολδάσης, Μεταπτ. Διατρ. “Μελέτη ίδρυσης προβατροφικής επιχ ”
3.Ypaithros.gr,”Ελλάδα 2020. Η χώρα σε διατροφική ομηρία.
4. Οnpasture.com ,” Solar Grazing: A New Income Stream for Livestock Producer”
( Θερμές ευχαριστίες στους γεωπόνους π. Αθ. Σπηλιόπουλο & π. Αλ. Παπαποστόλου για τις πολύ σημαντικές πληροφορίες που έδωσαν.)
πηγη: ecopress.gr
