Η προκαταβολή του Ταμείου Ανάκαμψης, περίπου 4 δισ. ευρώ, θα είναι η μόνη που θα εκταμιευθεί χωρίς προϋποθέσεις μόλις το ελληνικό πρόγραμμα εγκριθεί, πιθανώς τον Ιούλιο.
Από εκεί και μετά μπαίνουμε στην εποχή των «οροσήμων» και των «στόχων», συμφωνημένων δεσμεύσεων που θα καλείται η χώρα να ικανοποιεί προκειμένου να εκταμιεύεται η κάθε δόση έως το 2026.
Εκ πρώτης όψεως το σύστημα αυτό παραπέμπει λίγο σε μνημόνιο, με την έννοια ότι κάτι πρέπει να κάνεις για να πάρεις τη δόση. Επί της ουσίας πρόκειται για κάτι τελείως διαφορετικό. Τότε, έπρεπε να ικανοποιούμε προαπαιτούμενα, που είχε επιβάλει η τρόικα και συχνά ήταν δυσάρεστα, αφορούσαν φορολογικές επιβαρύνσεις ή περικοπές συντάξεων, για να πάρουμε δόσεις δανείου. Τώρα, τα «ορόσημα» είναι συχνά μεταρρυθμίσεις, η ψήφιση κάποιου νόμου ή η επίτευξη ενός σταδίου του χρηματοδοτούμενου έργου, ενώ οι «στόχοι» μετρούν το τελικό αποτέλεσμα του έργου ή του προγράμματος, π.χ. πόσοι άνθρωποι εκπαιδεύτηκαν. Με άλλα λόγια, «ορόσημα» και «στόχοι» είναι θετικές επιδιώξεις. Επιπλέον, η δόση που θα επιβραβεύει την επίτευξή τους θα είναι σε μεγάλο ποσοστό επιχορήγηση και όχι δάνειο. Από τα 30,5 δισ. ευρώ που θα εισπράξει η Ελλάδα, αν όλα πάνε καλά, μόνο τα 12,7 δισ. ευρώ είναι δάνεια, που θα δοθούν για ιδιωτικές επενδύσεις.
Οι στόχοι
Οι δεσμεύσεις –ορόσημα και στόχοι– που έχουν συμφωνηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», προβλέπουν, για παράδειγμα, ότι αρχές του επόμενου χρόνου θα θεσμοθετηθεί η ηλεκτρονική διασύνδεση ταμειακών μηχανών και POS. Τέλος του 2022 θα έχει ανατεθεί το 1/3 των συμβάσεων για τα πολεοδομικά σχέδια. Εως το β΄ τρίμηνο του 2023 θα πρέπει να περιμένουμε για τις συμβάσεις σύνδεσης με καλώδιο νησιών όπως η Σέριφος. Οι Ελληνες πολίτες θέλουν να γίνουν όλα αυτά τόσο όσο και οι Βρυξέλλες.
Παρ’ όλα αυτά, πάνω από 300 «ορόσημα» και «στόχοι» σε 5 χρόνια δεν είναι και εύκολη υπόθεση, παρότι η αρχή θα είναι σχετικά βατή, με περίπου 20 «ορόσημα» στο τρίτο τρίμηνο φέτος.
Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα «στόχων» και «οροσήμων», όπως προκύπτουν από το πρόγραμμα ανάκαμψης που έχει καταθέσει η Ελλάδα είναι τα εξής:
• Γ΄ τρίμηνο 2021: Υπογραφή συμφωνίας με ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό οργανισμό για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων.
• Γ΄ τρίμηνο 2021: Αναδιάρθρωση του ΟΑΕΔ για τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών του. Αιχμή θα είναι η κατάρτιση, ενώ σχεδιάζονται και αλλαγές στο επίδομα ανεργίας.
• Α΄ τρίμηνο 2022: Πρόσκληση υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης ψηφιακού μετασχηματισμού μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
• Α΄ τρίμηνο 2022: Θεσμοθέτηση της ηλεκτρονικής διασύνδεσης ταμειακών μηχανών και POS.
• Α΄ τρίμηνο 2022: Πρόσκληση υποβολής προτάσεων για την αναβάθμιση των υποδομών των ερευνητικών κέντρων που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ.
• Α΄ τρίμηνο 2022: Εγκριση και εφαρμογή του νόμου που θα προσδιορίζει τις περιοχές οι οποίες θα μεταφερθούν από τη ΔΕΗ στο κράτος και την εφαρμογή των σχετικών σχεδίων στο πλαίσιο της «δίκαιης μετάβασης».
• Β΄ τρίμηνο 2022: Θεσμοθέτηση της στρατηγικής για τη διά βίου μάθηση.
• Γ΄ τρίμηνο 2022: 2η πρόσκληση «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» για τη χρηματοδότηση της ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών.
• Δ΄ τρίμηνο 2022: Ανάθεση του 1/3 των συμβάσεων για την κατάρτιση των πολεοδομικών σχεδίων, τοπικών και ειδικών, καθώς και οριοθέτηση περιοχών και ζωνών υποδοχής μεταφοράς συντελεστή δόμησης, οριοθέτηση οικισμών και σχέδια χαρακτηρισμών κοινόχρηστων οδών σε ολόκληρη τη χώρα.
• Δ΄ τρίμηνο 2022: Ανάθεση των συμβάσεων για την ψηφιοποίηση των αρχείων, του συστήματος Δικαιοσύνης, του συστήματος Δημόσιας Υγείας, του Γενικού Αρχείου του Κράτους, του συστήματος Μετανάστευσης και Ασύλου, των απαλλοτριώσεων, της Πολεοδομίας, του Κτηματολογίου και της Ναυτιλίας, καθώς και για τη βελτίωση των ψηφιακών υπηρεσιών του Κτηματολογίου και την ασφαλή αποθήκευση των αρχείων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
• Δ΄ τρίμηνο 2022: Υπογραφή σύμβασης για την ανάθεση του περαιτέρω εκσυγχρονισμού των one-stop-shops του Δημοσίου.
• Β΄ τρίμηνο 2023: Ανάθεση όλων των συμβάσεων από τον ΑΔΜΗΕ για την εγκατάσταση: α) της σύνδεσης με καλώδιο Νάξου – Σαντορίνης, β) καλωδίου υπερυψηλής τάσης Κορίνθου – Κουμουνδούρου, γ) υποσταθμών σε Μήλο – Φολέγανδρο – Σέριφο, καθώς και για τη σύνδεση με καλώδιο Λαυρίου – Σερίφου, Σερίφου – Μήλου, Μήλου – Φολεγάνδρου και Φολεγάνδρου – Σαντορίνης.
• Β΄ τρίμηνο 2023: Εγκριση αιτήσεων ενεργειακής εξοικονόμησης 9.700 επιχειρήσεων.
• Δ΄ τρίμηνο 2024: Ολοκλήρωση του 60% των έργων για την ύδρευση.
• Δ΄ τρίμηνο 2025: Ολοκλήρωση της κατάρτισης 250.000 δημοσίων υπαλλήλων στη βάση της αξιολόγησης των αναγκών τους.
• Δ΄ τρίμηνο 2025: Ολοκλήρωση του έργου για τη μείωση του αριθμού των ατυχημάτων στις εθνικές οδούς.
• Δ΄ τρίμηνο 2025: Ολοκλήρωση παρεμβάσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε 9.700 ιδιωτικά και 210 δημόσια κτίρια, με μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 30%.
Η Κομισιόν
Την περασμένη Πέμπτη ολοκληρώθηκε η έγκριση από όλα τα κράτη-μέλη της απόφασης περί ιδίων πόρων, ανοίγοντας τον δρόμο στην Κομισιόν να δανειστεί από τις αγορές μέσα στον Ιούνιο. Αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, οι πρώτες εκταμιεύσεις ίσως μπορέσουν να γίνουν στα τέλη Ιουλίου και λογικά η Ελλάδα θα είναι στην πρώτη ομάδα χωρών που θα επωφεληθούν.
Σημειωτέον ότι, μέχρι την Πέμπτη, 19 κράτη-μέλη είχαν υποβάλει σχέδια ανάκαμψης και η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει να εργάζεται εντατικά με τα υπόλοιπα για να τα βοηθήσει να υποβάλουν τα σχέδιά τους.
