Το άρθρο 26 και η παρ.2 του άρθρου 27 του Ν.4067/2012 (Νέου Οικοδομικού Κανονισμού – ΝΟΚ). Όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν σήμερα, καθορίζουν τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών ιδιωτικών κτιρίων. Σε ότι αφορά την προσβασιμότητά τους από τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ), για την εκπλήρωση των οποίων η προθεσμία παρατάθηκε πρόσφατα μέχρι την 31.12.2022.
Όμως η έλλειψη συναίνεσης των συνιδιοκτητών, το υψηλό κόστος των παρεμβάσεων. Ιδίως όταν απαιτείται και μηχανικός εξοπλισμός, ενίοτε οι σοβαρές τεχνικές δυσκολίες. Αλλά κυρίως η έλλειψη χρημάτων στους ιδιοκτήτες και στις διαχειρίσεις των πολιιδιόκτητων κτιρίων. Φαίνεται ότι είναι οι βασικές αιτίες που δεν επιτρέπουν την έγκαιρη και καθολική εφαρμογή των ισχυόντων μέτρων για την προσβασιμότητα των ΑμΕΑ στα υφιστάμενα κτίρια.
Τα ιδιωτικά κτίρια της χώρας μας ως προς το θέμα αυτό, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Στα νέα κτίρια που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια από τις 9/4/2012 που είναι η ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του ΝΟΚ (Ν.4067/2012) και μετά, και στα υφιστάμενα κτίρια. Αυτά που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια προ της 9/4/2012.
Α. ΝΕΑ ΚΤΙΡΙΑ ΥΠΟ ΝΟΚ.
- Για κτίρια που ανεγέρθηκαν από την 9/4/2012 και μετά, για κάθε χρήση εκτός από κατοικία επιβάλλεται:
α) να εξασφαλίζεται η οριζόντια και κατακόρυφη, αυτόνομη και ασφαλής προσπέλαση από άτομα με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα και η εξυπηρέτηση αυτών σε όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους των κτιρίων. Σύμφωνα με τις Οδηγίες Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Σχεδιάζοντας για Όλους»,
β) η πρόβλεψη προσβάσιμων σε άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα χώρων υγιεινής σε ποσοστό 5% των συνολικών χώρων υγιεινής για χρήση κοινού και οπωσδήποτε τουλάχιστον ένας ανά συγκρότημα χώρων υγιεινής. Ο οποίος μπορεί να έχει μικτή χρήση (ανδρών/ γυναικών).
Οι παραπάνω προσβάσιμοι χώροι υγιεινής συνυπολογίζονται στον αριθμό χώρων υγιεινής που επιβάλλεται ανά χρήση από άλλες διατάξεις. Εφόσον τα παραπάνω κτίρια διαθέτουν χώρους στάθμευσης. Τότε το ποσοστό 5% αυτών ή τουλάχιστον ένας θα διαμορφώνεται κατάλληλα για χρήση αναπηρικών αυτοκινήτων.
- Για κτίρια με χρήση κατοικίας που ανεγέρθηκαν από την 9/4/2012 και μετά επιβάλλεται:
να εξασφαλίζεται η αυτόνομη και ασφαλής οριζόντια και κατακόρυφη προσπέλαση από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα σε όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους των κτιρίων κατοικίας. Καθώς και η διασφάλιση συνθηκών εύκολης μετατρεψιμότητας των κατοικιών σε κατοικίες μελλοντικών χρηστών με αναπηρία/εμποδιζόμενων ατόμων. Χωρίς να θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου.
- Πώς εξασφαλίζεται η προσβασιμότητα ΑμΕΑ σε κτίρια που ανεγέρθηκαν από την 9/4/2012 και μετά.
Η δυνατότητα αυτόνομης και ασφαλούς προσπέλασης όλων των κτιρίων από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα και η εξυπηρέτηση αυτών εξασφαλίζεται με προσβάσιμες οριζόντιες και κατακόρυφες οδεύσεις. Που αρχίζουν από τη στάθμη του πεζοδρομίου και φτάνουν μέχρι την πόρτα του ανελκυστήρα και τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους των κτιρίων αυτών. Κι αποτελούνται από στοιχεία κατάλληλων προδιαγραφών, όπως ράμπες, αναβατόρια, ανελκυστήρες. Με την πρόβλεψη προστατευμένων προσβάσιμων χώρων αναμονής σε περίπτωση έκτακτων αναγκών σε κάθε όροφο σε αναλογία ένας χώρος με μία θέση αμαξιδίου. Όταν ο πληθυσμός του ορόφου είναι μικρότερος από διακόσια (200) άτομα. Ή ένας (1) χώρος με δύο θέσεις αμαξιδίου, όταν ο πληθυσμός του ορόφου είναι μεγαλύτερος από διακόσια (200) άτομα.
Β. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ ΠΡΟ ΝΟΚ.
- Τι ισχύει για τα υφιστάμενα κτίρια προ της 9/4/2012 του Δημοσίου και λοιπών κτιρίων με χρήσεις που αναφέρονται πιο κάτω εκτός από κατοικία.
Στα υφιστάμενα πριν από την 9/4/2012 κτίρια, που στεγάζονται φορείς της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) (αφορά κτίρια της Γενικής Κυβέρνησης, ΟΤΑ, Δήμων κτλ και των Νομικών προσώπων τους) ή έχουν χρήσεις συνάθροισης κοινού, όπως χώροι συνεδρίων, εκθέσεων, μουσείων, συναυλιών, αθλητικών ή πολιτιστικών συγκεντρώσεων, ναοί, θέατρα, κινηματογράφοι, εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία, καφενεία, κέντρα διασκέδασης, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, αίθουσες αναμονής επιβατών, τράπεζες, ανταλλακτήρια, χώροι προσωρινής διαμονής, εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, δικαιοσύνης και σωφρονισμού, γραφείων και εμπορίου, βιομηχανίας και βιοτεχνίας, καθώς και στους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων και πρατηρίων καυσίμων, επιβάλλεται να γίνουν οι απαραίτητες διαμορφώσεις. Ώστε οι λειτουργικοί χώροι τους να είναι προσπελάσιμοι από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα.
- Πότε πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες διαμορφώσεις σε κτίρια υφιστάμενα την 9/4/2012 του Δημοσίου και λοιπών κτιρίων με χρήσεις που αναφέρθηκαν πιο πάνω εκτός από κατοικία.
Οι διαμορφώσεις που αναφέρονται στην παρούσα κατηγορία γίνονται σύμφωνα με τις τεχνικές οδηγίες προσαρμογής υφιστάμενων κτιρίων και υποδομών της απόφασης που προβλέπεται από την παρ. 9 του άρθρου 26 του Ν.4067/12 (αλλά δεν έχει ακόμα εκδοθεί) και ολοκληρώνονται μέχρι την 31.12.2022. Με την προϋπόθεση ότι δεν θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου, άλλως τα κτίρια καθίστανται αυθαίρετα. Η αναστολή των κυρώσεων αρχικά έληγε την 31.12.2020 αλλά παρατάθηκε για μια διετία ήτοι έως την 31/12/2022.
- Τι γίνεται στις περιπτώσεις που δεν υφίσταται η απαιτούμενη συναίνεση των συνιδιοκτητών, για να γίνουν οι απαιτούμενες διαμορφώσεις
Οι διαμορφώσεις δύναται να πραγματοποιηθούν από τον ενδιαφερόμενο και με δαπάνες του. Χωρίς τη συναίνεση των λοιπών συνιδιοκτητών, κατά παρέκκλιση των προβλεπόμενων στον Κανονισμό του κτιρίου. Κατόπιν απόφασης της Κεντρικής Επιτροπής Προσβασιμότητας του άρθρου 19 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), που εκδίδεται μετά από σχετική αίτηση του ενδιαφερόμενου, η οποία συνοδεύεται από:
α) πρόσκληση των λοιπών συνιδιοκτητών για την διατύπωση απόψεων προς την Επιτροπή, με τα αποδεικτικά κοινοποίησής της,
β) τεχνική έκθεση μηχανικού, με την οποία τεκμηριώνεται ότι η προτεινόμενη διαμόρφωση δεν παρεμποδίζει τη λειτουργία των κοινόχρηστων μερών της πολυκατοικίας και των ιδιοκτησιών και
γ) μελέτη στατικής επάρκειας, που αποδεικνύει τη στατική επάρκεια του κτιρίου μετά τις προβλεπόμενες διαμορφώσεις. Αν από την μελέτη στατικής επάρκειας προκύψει ότι απαιτούνται στατικές ενισχύσεις. Αυτές πραγματοποιούνται μονομερώς με δαπάνη του ενδιαφερομένου. Με την προϋπόθεση ότι οι επεμβάσεις αυτές περιορίζονται εντός του χώρου που έχει την υποχρέωση διαμορφώσεων.
- Ποια υφιστάμενα κτίρια του Δημοσίου και λοιπών κτιρίων με χρήσεις που αναφέρονται πιο πάνω εκτός από κατοικία. Εξαιρούνται από την υποχρέωση διαμορφώσεων για τη διασφάλιση φυσικής πρόσβασης χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου:
α) τα κτίρια που έχουν μοναδική πρόσβαση σε δρόμο με βαθμίδες ή βρίσκονται σε οικόπεδα. Στα οποία η ελάχιστη διαφορά στάθμης του φυσικού εδάφους στην οικοδομική γραμμή από την επιφάνεια του πεζοδρομίου είναι μεγαλύτερη από 2,50 μ. Ή το πεζοδρόμιο έμπροσθεν αυτών έχει πλάτος μικρότερο του 0,70 μ. (μη συμπεριλαμβανομένου του κρασπέδου), μέχρι να διαμορφωθεί ο εξωτερικός κοινόχρηστος χώρος κίνησης πεζών,
β) τα κτίρια, των οποίων η προσαρμογή δεν είναι δυνατή χωρίς να θίγονται οι δοκοί και οι στύλοι τους. Ή απαιτείται να πραγματοποιηθούν άλλες σοβαρές παρεμβάσεις στον φέροντα οργανισμό τους. Οι οποίες δύνανται να επηρεάσουν τη στατική επάρκειά του. Όπως τεκμηριώνεται με Τεχνική Έκθεση Μηχανικού, κατόπιν απόφασης της Περιφερειακής Επιτροπής Προσβασιμότητας του άρθρου 18 του ν. 4495/2017,
γ) τα κτίρια των οποίων η προσαρμογή θα προκαλούσε δυσανάλογη οικονομική επιβάρυνση για τον υπόχρεο ή τους υπόχρεους. Εξαιρουμένων αυτών που στεγάζονται υπηρεσίες του Δημοσίου, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα, κοινωφελείς οργανισμοί, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και δεύτερης βαθμίδας κατόπιν απόφασης της Περιφερειακής Επιτροπής Προσβασιμότητας του άρθρου 18 του ν. 4495/2017. Με την ίδια απόφαση η Περιφερειακή Επιτροπή Προσβασιμότητας δύναται να επιβάλλει εφαρμογή μέτρων εναλλακτικής εξυπηρέτησης των ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Η προσωρινή εξαίρεση έχει διάρκεια 3 έτη. Μετά τη λήξη της διάρκειας ισχύος της εξαίρεσης δύναται να επανυποβάλλεται σχετικό αίτημα.
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (που δεν έχει ακόμα εκδοθεί) θα καθοριστούν τα κριτήρια της «δυσανάλογης επιβάρυνσης».
- Ποια υφιστάμενα κτίρια με χρήσεις που αναφέρονται πιο πάνω (εκτός από κατοικία) εξαιρούνται από την υποχρέωση αντίστοιχης διαμόρφωσης πρόσβασης στους πάνω από το ισόγειο ορόφους ή τους εσωτερικούς εξώστες ή αναβαθμούς.
Εξαιρούνται τα κτίρια των οποίων:
α) το εμβαδόν των εσωτερικών εξωστών ή αναβαθμών αποτελεί ποσοστό μέχρι 50% του εμβαδού της κυρίως αίθουσας. Κι όχι περισσότερο των εκατό (100) τ.μ. και η χρήση του είναι ίδια με αυτή της κυρίως αίθουσας ή οι εσωτερικοί εξώστες ή αναβαθμοί έχουν βοηθητική χρήση,
β) το συνολικό μικτό εμβαδόν των πάνω από το ισόγειο ορόφων είναι μικρότερο των διακοσίων (200) τ.μ. και
γ) το μικτό εμβαδόν κάθε ορόφου είναι μικρότερο των εβδομήντα (70) τ.μ.
Οι εξαιρέσεις που αναφέρονται στις περιπτώσεις β’ και γ’ δεν ισχύουν. Αν η χρήση του κτιρίου είναι η μοναδική στον οικισμό και ταυτόχρονα στους πάνω από το ισόγειο ορόφους υπάρχουν χρήσεις για εξυπηρέτηση κοινού διαφορετικές από αυτές που υπάρχουν στον ισόγειο όροφο.
- Μελέτη για τις ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων ΑμΕΑ.
Οι ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων που προβλέπονται στο παρόν άρθρο. Εφαρμόζονται στη σύνταξη της μελέτης προσβασιμότητας. Η μελέτη προσβασιμότητας περιλαμβάνει την επίλυση των λειτουργικών, τεχνικών και μορφολογικών αντικειμένων ενός έργου. Ώστε να διασφαλίζεται η οριζόντια και κατακόρυφη, ανεμπόδιστη, αυτόνομη και ασφαλής κίνηση ατόμων σε αναπηρικό αμαξίδιο ατόμων με αναπηρία και εμποδιζόμενων ατόμων. Η Μελέτη Προσβασιμότητας αποτελεί μέρος της Αρχιτεκτονικής Μελέτης για κάθε νέο έργο και νέα μελέτη για κάθε υφιστάμενο κτίριο ή υπαίθριο δημόσιο χώρο. Το οποίο προσαρμόζεται ώστε να καταστεί προσβάσιμο. Η «Μελέτη Προσβασιμότητας Κτιριακού Έργου» αφορά στο κτίριο και τον περιβάλλοντα χώρο του. Περιλαμβάνει τεχνική έκθεση, σχέδιο περιβάλλοντος χώρου, σχέδια κατόψεων και τομών και κατασκευαστικές λεπτομέρειες.
- Πώς υλοποιούνται οι διαμορφώσεις για την προσβασιμότητα ΑμΕΑ.
Οι απαιτούμενες διαμορφώσεις εκτελούνται μετά από έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, ανεξαρτήτως προϋπολογισμού του έργου. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και κάθε άλλο ειδικότερο ζήτημα σχετικό με την εφαρμογή του παρόντος (δεν έχει εκδοθεί ακόμη).
- Τι ισχύει για τους ανελκυστήρες σε υφιστάμενα κτίρια
Σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια που δεν διαθέτουν ανελκυστήρα και κατά τον χρόνο ανέγερσης τους δεν ήταν υποχρεωτική η κατασκευή του, επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του παρόντος και των ειδικών όρων δόμησης της περιοχής, κατασκευή ανελκυστήρα ή άλλων μηχανικών μέσων κάλυψης υψομετρικών διαφορών και του χώρου πρόσβασης σ’ αυτά, με απαραίτητη προϋπόθεση τη σύνταξη ή ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου.
Στις περιπτώσεις κτιρίων του Δημοσίου ή κτιρίων με χρήση τις αναφερόμενες της παρ.1 της περίπτωσης Β του παρόντος (εκτός απο κατοικία), για τις οποίες όταν απαιτείται η κατασκευή ανελκυστήρα ή άλλων μηχανικών μέσων κάλυψης υψομετρικών διαφορών και του χώρου πρόσβασης σ’ αυτά. Η κατασκευή αυτών είναι υποχρεωτική, χωρίς τη συναίνεση της πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών με δαπάνες του υπόχρεου ή των υπόχρεων κατά παρέκκλιση του κανονισμού. Συμπεριλαμβανομένου του κανονισμού πολυκατοικίας.
Στις λοιπές περιπτώσεις, που δεν είναι υποχρεωτική η προσαρμογή του κτιρίου, είναι δυνατή η κατασκευή ανελκυστήρα. Χωρίς τη συναίνεση της πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών, μόνο κατόπιν αιτιολογημένης γνωμοδότησης της Κεντρικής Επιτροπής Προσβασιμότητας του άρθρου 19 του ν. 4495/2017. Που εκδίδεται κατόπιν σχετικής αίτησης του ενδιαφερόμενου ιδιοκτήτη. Συνοδευόμενης από αποδεδειγμένη πρόσκληση των λοιπών συνιδιοκτητών προς διατύπωση απόψεων προς την Κεντρική Επιτροπή Προσβασιμότητας.
Στις περιπτώσεις κτιρίων κατοικίας που δεν διασφαλίζουν προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα. Επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση κάθε διάταξης, κανονισμού, συμπεριλαμβανομένου του κανονισμού πολυκατοικίας. Η τοποθέτηση διάταξης (ράμπας ή αναβατορίου), που διασφαλίζει την πρόσβαση στα άτομα αυτά από το πεζοδρόμιο στους εξωτερικούς κοινόχρηστους χώρους. Καθώς και στους λοιπούς εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους του ισογείου και των λοιπών ορόφων υπέρ και υπό αυτό. Εφόσον διαμένουν ως ιδιοκτήτες ή ένοικοι στα παραπάνω κτίρια. Με απαραίτητη προϋπόθεση την εξασφάλιση της ασφάλειας των χρηστών, τη σύνταξη ή ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου και την κάλυψη των εξόδων κατασκευής από τα ενδιαφερόμενα άτομα.
- Τι ισχύει για τους χώρους υγιεινής ΑμΕΑ σε υφιστάμενα κτίρια.
Υφιστάμενα κτίρια με χρήσεις εμπορίου και γραφείων, εκτός των κτιρίων που στεγάζουν γραφεία υπηρεσιών του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου φορέα, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και δεύτερης βαθμίδας, καθώς και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος με ανάπτυγμα τραπεζοκαθισμάτων στον εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο, με μικτό εμβαδόν μικρότερο από εκατό (100) τ.μ. Μπορούν να εξαιρεθούν από την υποχρέωση δημιουργίας προσβάσιμων χώρων υγιεινής για το κοινό. Εφόσον αυτό προκαλεί δυσανάλογη επιβάρυνση στους ιδιοκτήτες τους.
Πηγή: ecopress.gr
