Με ιδιαίτερη ανησυχία στη φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά των εξαρτήσεων η ματιά στρέφεται στα πολλά ψυχοκοινωνικά προβλήματα που απασχολούν τους νέους όπως είναι οι εξαρτήσεις από ουσίες αλλά και οι εξαρτητικές συμπεριφορές όπως το διαδίκτυο, η παραβατικότητα και η επιβάρυνση στην ψυχική υγεία που αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς και αποτυπώνονται στην ευρωπαϊκή έρευνα ESPAD που αφορά σε εφήβους από 37 ευρωπαϊκές χώρες, 15-16 ετών.
Από την έρευνα προκύπτουν σημαντικά ευρήματα για τις εξαρτητικές συμπεριφορές και την ψυχική υγεία των εφήβων τόσο για την εμφάνισή τους όσο και για τους παράγοντες κινδύνου καθώς παρατηρείται αύξηση στη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου, υπερβολικά υψηλή παραμένει η προβληματική κατανάλωση αλκοόλ, πρώιμη έναρξη κάνναβης, αυξημένη μη- ιατρική χρήση φαρμάκων. Ένα μεγάλο ποσοστό εφήβων δηλώνει μη καλή ψυχική υγεία και έχει αυξηθεί η ενασχόληση με τα διαδικτυακά παιχνίδια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον στοιχηματισμό.
Η Ελλάδα, εμφανίζει υψηλότερα ποσοστά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σχεδόν σε όλους τους δείκτες: πρόσφατη χρήση κάνναβης, ηλεκτρονικό τσιγάρο, μη ιατρική χρήση ψυχοδραστικών φαρμάκων και εισπνεόμενες ουσίες καθώς και ιδιαίτερη αύξηση στην κατάχρηση αλκοόλ, ενώ προβληματίζουν η προβληματική χρήση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Ο κοινωνικός αποκλεισμός, η συναισθηματική ευαλωτότητα και το στρες ταυτόχρονα με την ανάγκη των νέων για αποδοχή σε μια ηλικιακή περίοδο έντονου πειραματισμού και ανάγκης για ανεξαρτησία, τους καθιστά πιο ευάλωτους σε αρνητικές επιρροές και ταυτίσεις με αρνητικά πρότυπα.
Από την έρευνα επισημαίνεται σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, η ανάγκη για στοχευμένες, επιστημονικά τεκμηριωμένες καθολικές παρεμβάσεις πρόληψης που θα λειτουργήσουν προστατευτικά ενισχύοντας έγκαιρα την ψυχοκοινωνική υγεία των νέων.
Στην Ελλάδα το έργο της Πρόληψης υλοποιείται από τα 75 Κέντρα Πρόληψης που λειτουργούν τις τελευταίες δεκαετίες και στην Περιφερειακή ενότητα Ηλείας από το Κέντρο Πρόληψης «Παρεμβάσεις» που λειτουργεί σε συνεργασία πλέον με τον νέο Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης των εξαρτήσεων Ε.Ο.Π.Α.Ε.
Η πρόληψη αφορά στην ενδυνάμωση της προσωπικότητας και στην ανάπτυξη προστατευτικών δεξιοτήτων από τη μικρή ηλικία όπως είναι η αυτοεκτίμηση, η διαχείριση των συναισθημάτων και η ενσυναίσθηση, η κριτική σκέψη και η αναζήτηση υγιών επιλογών και προτύπων γι’ αυτό και οι δράσεις του Κέντρου αφορούν τόσο στα ίδια τα παιδιά όσο και στους ενήλικες του περιβάλλοντός τους και την κοινωνία ευρύτερα προκειμένου οι νέοι να έχουν το υποστηρικτικό εκείνο πλαίσιο που θα φροντίσει την καλλιέργεια των δεξιοτήτων τους, τις στάσεις και τις αξίες τους. Δεξιότητες που θα τα βοηθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, να συνεργάζονται, να αντέχουν ματαιώσεις, να έχουν αυτοεκτίμηση και να κάνουν υγιείς επιλογές, να στέκονται με διεκδικητικότητα, ενσυναίσθηση και ευθύνη στον εαυτό και στους άλλους.
Στο σχολικό έτος 2024-2025 οι δράσεις του Κέντρου Πρόληψης αναπτύχθηκαν σε όλους τους δήμους της περιφερειακής ενότητας Ηλείας ανταποκρινόμενοι σε ιδιαίτερα αυξημένο αριθμό αιτημάτων από σχολικές μονάδες επιπλέον των σχεδιασμένων παρεμβάσεων για παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικούς, μέλη της ευρύτερης κοινότητας. Με τη στενή συνεργασία 130 περίπου σχολικών μονάδων του νομού από το νηπιαγωγείο έως το Λύκειο, ευαισθητοποιήθηκαν και υποστηρίχτηκαν περίπου 3000 άτομα σε προγράμματα πρόληψης.
Το Κέντρο Πρόληψης συνεχίζει το έργο του, κοντά στις ανάγκες της ανθρώπων και κυρίως των νέων, με ευθύνη και συνέπεια στις αρχές και στις αξίες της πρόληψης και όραμα μια κοινωνία που θα καλλιεργεί συνθήκες ασφάλειας, φροντίδας, σεβασμού και εμπιστοσύνης και θα δίνει το χώρο και κυρίως θα εμπνέει τους νέους να ονειρευτούν, να εμπιστευτούν, να δημιουργήσουν.
