Της Βάσως Σωτηροπούλου
Ένα από τα αγαπημένα μου κείμενα στο σχολικό βιβλίο της Έκθεσης Γ’ Λυκείου είναι του αξέχαστου Νομπελίστα ποιητή και δοκιμιογράφου Γιώργου Σεφέρη. Ανήκει στον κειμενικό τύπο του στοχαστικού δοκιμίου, τιτλοφορείται «Πάντα πλήρη θεών» κι είναι από τα πιο μεστά του γραπτά.
Το έφερα στο νου μου με αφορμή τη συζήτηση που έχει εγερθεί σχετικά με την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό μουσείο στην Ελλάδα.
«Τι θέμα θα κάνουμε σήμερα;», με ρωτά η Μαρλίτα που ονειρεύεται να γίνει γιατρός κι από πέρυσι που κάνουμε μάθημα μαζί επικοινωνούμε πλέον με τα μάτια.
«Τα γλυπτά του Παρθενώνα», της λέω και σαν να τα βλέπω μπροστά μου όπως τα είδα πριν δυο χρόνια στο Λονδίνο και μου φάνηκαν..δεν ξέρω… κάπως γκρίζα… κι αίφνης αλλάζω τη σειρά του μαθήματος που ποτέ δεν τηρώ, αφού με πάει η επικαιρότητα.
Ο Γιώργος Σεφέρης εύλογα επισημαίνει: «Δεν είναι δυνατόν να μετακομίσουμε κομμάτι το κομμάτι τα απομεινάρια των αρχαίων κτισμάτων σε απόμακρες χώρες χωρίς να σκεφτούμε ότι με αυτόν τον τρόπο το μόνο που κάνουμε είναι να μεταφέρουμε σωρούς σαρίδια»
Πόσο δύσκολο είναι-σκέφτομαι-να κατανοήσουν οι ισχυροί του κόσμου ότι κάθε μα κάθε μνημείο βεβαιώνεται μόνο στο μέρος στο οποίο δημιουργήθηκε και μόνο έτσι ο άνθρωπος μπορεί να συν-διαλέγεται μαζί του; Τι νόημα θα είχε η αποκόλληση ενός κομματιού της αριστουργηματικής Καπέλα Σιστίνα και η μεταφορά του στους Δελφούς;
Τι νόημα θα είχε η μισή Μόνα Λίζα στην κατανόηση της εκφραστικής της δύναμης;
Με λίγα λόγια κι απλά: Οι θησαυροί που συνιστούν την αρχαιολογική μας κληρονομιά φιλοτεχνήθηκαν από τους δημιουργούς τους, ώστε να αποτελέσουν στο διάβα της ιστορίας αγωγούς θαυμάσιων μηνυμάτων από το παρελθόν στο παρόν, να μας διδάσκουν, να μας επαναφέρουν στην τάξη κάθε φορά που χάνουμε λίγο από το νόημα της ομορφιάς και του κάλλους γύρω μας.
Τα γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να επιστραφούν μόνο και μόνο για αυτό.
Για να επανασυνδέσουν το παρελθόν με το παρόν, να εκφράσουν με καθαρότητα τις διαχρονικές αξίες που πρεσβεύουν, να επανακαθορίσουν ό,τι έχει αποσυνδεθεί, αλλοιωθεί και νοθευτεί.
Κι ένας Θεός ξέρει πόσο το έχουμε ανάγκη!
Άλλωστε η ψυχρή αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου ουδέποτε χώρεσε το μέγεθός τους…
Ας θυμηθούμε τα πυρωμένα λόγια της αλησμόνητης Μελίνας Μερκούρη που έδωσε αγώνα ζωής για την επιστροφή τους.
«Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν, όμως, έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ».
