Πώς θα αναθεωρηθεί το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο που ισχύει από το 2008
Με τον χειμώνα προβλέπεται ενεργειακά «καυτός» και τα έργα ΑΕΠ στην Ηλεία να παραμένουν «παγωμένα» λόγω του γνωστού θέματος με το κορεσμένο δίκτυο της Πελοποννήσου, η Πολιτεία ετοιμάζεται να επικαιροποιήσει το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ, όπως ονομάζεται το κείμενο κανόνων που εγκρίθηκε το 2008.
Η αναθεώρηση του εν λόγω πλαισίου ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια από το Υπουργείο Περιβάλλοντος το οποίο καλείται πλέον να θέσει εκ νέου τους κανόνες. Το δεύτερο στάδιο της μελέτης αναθεώρησης παραδόθηκε στις αρχές του καλοκαιριού και μόλις εγκριθεί θα ανοίξει ο δρόμος για το τρίτο και τελευταίο.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στην κυριακάτικη «Καθημερινή», η ομάδα των μελετητών προτείνει, όχι την εκ βάθρων τροποποίηση αλλά την επικαιροποίηση του ισχύοντος ειδικού χωροταξικού, διατηρώντας σε γενικές γραμμές την ίδια μεθοδολογική προσέγγιση: την κατηγοριοποίηση του εθνικού χώρου με βάση κάποια γενικά χαρακτηριστικά (ηπειρωτική Ελλάδα, νησιωτική Ελλάδα, θαλάσσιος χώρος και ακατοίκητες νησίδες), τον εντοπισμό των καταλληλότερων περιοχών για την ανάπτυξη ΑΠΕ (λ.χ. στην αιολική ενέργεια χωρίζεται σε περιοχές προτεραιότητας ή καταλληλότητας) με διαφορετικούς όρους, τον καθορισμό «περιοχών αποκλεισμού» εκεί όπου απλά απαγορεύεται (λ.χ. πυρήνες εθνικών πάρκων, αρχαιολογικοί χώροι κ.λπ.) και τον καθορισμό ελάχιστων αποστάσεων από διάφορες χρήσεις (λ.χ. 500 μέτρα από οικισμό).
Ας δούμε τις βασικότερες από τις προτεινόμενες αλλαγές:
• Για τα αιολικά πάρκα, προτείνεται η Κρήτη να ενταχθεί στην α’ κατηγορία, μαζί με την ηπειρωτική Ελλάδα και την Εύβοια ώστε να ενισχυθεί η παρουσία των ΑΠΕ ενόψει διασύνδεσης.
• Οι «περιοχές αποκλεισμού» διευρύνονται. Προστίθενται τα αναγνωρισμένα (από το υπουργείο Πολιτισμού) «τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους» και οι πρόσφατα θεσπισθείσες (από το υπουργείο Περιβάλλοντος) περιοχές άνευ δρόμων. Εξαιρούνται επίσης από την ανάπτυξη ΑΠΕ οι περιοχές που από τον πολεοδομικό σχεδιασμό προορίζονται για οικιστικές ή για την ανάπτυξη χρήσεων τουρισμού – αναψυχής, αλλά και οι οργανωμένοι υποδοχείς τουριστικών χρήσεων.
• Συναρτάται με το (επίσης υπό αναθεώρηση) ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό η ανάπτυξη αιολικών πάρκων. Στις περιοχές που αντιμετωπίζουν ζητήματα και στις ήδη αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές, οι ανεμογεννήτριες δεν μπορούν να καταλαμβάνουν περισσότερο από το 2% της έκτασης του δήμου. Στις περιοχές που θα χαρακτηριστούν αναπτυσσόμενες το ποσοστό αυτό ανεβαίνει σε 4%.
• Στα νησιά διατηρείται το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης εδάφους (4%) ανά δημοτική ενότητα. Εξαιρούνται τα νησιά που ανήκουν στις δύο κατηγορίες που προαναφέρθηκαν. Στα μη διασυνδεδεμένα (με το δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας) νησιά δεν θα επιτρέπεται χωροθέτηση νέων ΑΠΕ αν οι ήδη εγκατεστημένες ξεπερνούν σε παραγωγή το διπλάσιο της κατανάλωσης αιχμής.
• Για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα αποκλείεται η ανάπτυξή τους σε περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) και τηρείται απόσταση τουλάχιστον 500 μέτρων από τις υφιστάμενες.
• Στα μικρά υδροηλεκτρικά πάρκα θα πρέπει να τηρούνται αποστάσεις από τα σημεία απόληψης νερού για ύδρευση και από τις περιοχές αναψυχής. Προτείνεται καθορισμός της φέρουσας ικανότητας σε επίπεδο ποταμού αλλά και λεκάνης απορροής.
• Για την ηλιακή ενέργεια προτείνεται να θεωρούνται περιοχές καταλληλότερες (προτεραιότητας) όσες είναι άγονες, μη αρδευόμενες και δεν προορίζονται για βόσκηση. Επίσης πρέπει να προτιμώνται περιοχές προς αποκατάσταση, όπως παλιά λιγνιτικά πεδία και λατομεία, περιοχές αποκατάστασης χωματερών κ.ά. Τα φωτοβολταϊκά πάρκα θα πρέπει να είναι αθέατα από κηρυγμένα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και μνημεία μείζονος σημασίας, αρχαιολογικές ζώνες (α’). Στις περιπτώσεις γειτνίασης από σημεία πολιτιστικού ή τουριστικού ενδιαφέροντος, προβλέπεται η εκπόνηση «μελέτης ορατότητας» κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση.
• Στις υπόλοιπες περιοχές προτείνεται να καθοριστεί μέγιστο ποσοστό εδαφικής κάλυψης στο 4%-5% των καλλιεργήσιμων και βοσκήσιμων εκτάσεων ανά δήμο (με την εξαίρεση των αγροβολταϊκών συστημάτων).
• Εκτός από τις περιοχές όπου η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών θα απαγορευτεί για λόγους περιβαλλοντικής προστασίας, προτείνεται να αποκλείονται και εκτάσεις με εγγειοβελτιωτικά έργα, καλλιεργούμενες αναβαθμίδες ή εκτάσεις με προστατευόμενες αναβαθμίδες, οι φυσικές λίμνες και οι ακτές κολύμβησης (όπως ορίζονται στο μητρώο του υπουργείου Περιβάλλοντος).
• Προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις για τους ηλιοθερμικούς σταθμούς, καθώς δεν υπήρχαν έως σήμερα.
• Τίθενται για πρώτη φορά κριτήρια χωροθέτησης για τιε εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας. Απαγορεύεται να κατασκευάζονται σε δάση και δασικές εκτάσεις, καθώς και σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας.
• Προτείνεται, τέλος, η δημιουργία ενός μηχανισμού για την παρακολούθηση των χωροθετήσεων, ώστε να συνεξετάζονται οι ήδη τοποθετημένες μικρές ή μεγάλες εγκαταστάσεις.
«Τσουνάμι» αιτήσεων
Ένα σοβαρό ζήτημα σχετικά με την αναθεώρηση του χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ είναι αν θα έχει τελικά… πεδίο εφαρμογής. Σύμφωνα με στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) για τα μεγάλα έργα ΑΠΕ (άνω του 1 MW), σήμερα λειτουργούν 337 αιολικά πάρκα με ισχύ 4.215 MW, 263 φωτοβολταϊκά με ισχύ 754,7 MW, 124 μικρά υδροηλεκτρικά έργα με ισχύ 242 MW και 13 έργα παραγωγής ενέργειας από βιομάζα ή βιοαέριο, με ισχύ 68,7 MW: η συνολική ισχύς φτάνει τα 5.286,3 MW. Παράλληλα όμως βρίσκονται σε εκκρεμότητα ακόμη 4.336 έργα ΑΠΕ, συνολικής ισχύος 83.603,6 MW (τα 2/3 για φωτοβολταϊκά έργα). Στην πράξη η αγορά των ΑΠΕ έχει «παγώσει» για να δρομολογηθούν μέτρα διαχείρισης της απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας από τα δίκτυα, τα οποία έχουν μπλοκάρει για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι η ανάπτυξή τους, αν και έχει επιταχυνθεί, υπολείπεται του ρυθμού που «τρέχουν» οι ΑΠΕ. Ο δεύτερος λόγος είναι το πλήθος αιτήσεων από επενδυτές που έσπευσαν να πάρουν άδειες και όρους σύνδεσης με στόχο τη μεταπώλησή τους. Το ερώτημα λοιπόν είναι με βάση ποια νομοθεσία (το παλιό χωροταξικό ή το νέο) θα αδειοδοτηθούν οι εκκρεμούσες αιτήσεις.
Φωτο: xartis
ΣΕ ΡΑΣΤΕΡ
Προβληματισμός για τη καθυστέρηση ολοκλήρωσης του Δυτικού Διαδρόμου
Η εναλλακτική όδευση του Δυτικού Διαδρόμου στην Πελοπόννησο με την εναέρια γραμμή, με δύο πυλώνες, που παρακάμπτει τη Μονή Αγίων Θεοδώρων, στα Καλάβρυτα, βρίσκεται σε εξέλιξη και προβλέπεται να περαιωθεί εντός των επόμενων μηνών από τον ΑΔΜΗΕ. Η επέκταση του Συστήματος 400 kV προς τη Μεγαλόπολη θα αυξήσει δραστικά την ικανότητα μεταφοράς προς και από την Πελοπόννησο, ευνοώντας την περαιτέρω ανάπτυξη ΑΠΕ στην περιοχή και ενισχύοντας την ευστάθεια των τάσεων για το Νότιο Σύστημα συνολικά. Αυτό το οποίο ωστόσο φαίνεται να τρομάζει τα στελέχη του ΑΔΜΗΕ είναι η πιθανότητα blackout στην περιοχή καθώς τα τελευταία χρόνια, λόγω της μη ολοκλήρωσης του έργου του Δυτικού Διαδρόμου, δεν έχουν υπάρξει νέες συνδέσεις ΑΠΕ με το δίκτυο. Η ολοκλήρωση του Δυτικού Διαδρόμου –που δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί θα αυξάνει δραστικά την ικανότητα μεταφοράς προς και από την Πελοπόννησο, θα δώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης ΑΠΕ και θερμικών Σταθμών, θα βελτιώσει σημαντικά το περιθώριο της ευστάθειας των τάσεων για το Νότιο Σύστημα και εξασφαλίζει την Πελοπόννησο σε οποιονδήποτε συνδυασμό συνθηκών παραγωγής και φορτίου, ενώ θα συμβάλλει στην επίτευξη ισοβαρούς ανάπτυξης των Συστημάτων Παραγωγής και Μεταφοράς στο Νότιο Σύστημα.
