Λόγων των αποβλήτων συσκευασίας φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων
Είτε βρίσκονται διασκορπισμένα σε χωράφια, είτε καίγονται κρυφά εκλύοντας θανατηφόρες ουσίες
Του Μιχάλη Δημητρόπουλου
mixalisdimitro@hotmail.com
Γεμάτη με άκρως επικίνδυνες περιβαλλοντικές-«βόμβες» είναι η Ηλεία λόγω των αποβλήτων συσκευασίας φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων που βρίσκονται, είτε διασκορπισμένα σε χωράφια, είτε καίγονται κρυφά εκλύοντας θανατηφόρες ουσίες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μεγάλο αγροτεμάχιο που μισθώνει η Πολεμική Αεροπορία λίγο έξω από τον Πύργο, στην συμβολή της οδού Καταραχίου με τον δρόμο που οδηγεί προς Σπιάντζα. Δεκάδες συσκευασίες φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, μαζί με λάστιχα και άλλα πλαστικά έχουν δημιουργήσει έναν λόφο μόλυνσης και ουδείς ασχολείται. Ανάλογες περιπτώσεις υπάρχουν σε όλο τον Νομό, ειδικά στις αγροτικές περιοχές, ενώ είναι κοινό μυστικό η καύση των συσκευασιών σε άλλες περιπτώσεις.
Οι πλαστικές συσκευασίες φυτοφαρμάκων χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα υλικά λόγω του περιεχομένου τους, με τα γεωργοκτηνοτροφικά απόβλητα να αποτελούν το 31% (στοιχεία ΥΠΕΚΑ 2015) της συνολικής παραγωγής αποβλήτων. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα απόβλητα κτηνοτροφίας, τα υπολείμματα καλλιεργειών, πλαστικά δοχεία φυτοφαρμάκων – λιπασμάτων και τα πλαστικά εξαρτήματα θερμοκηπίων.
Τι συμβαίνει σήμερα
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι συσκευασίες φυτοπροστατευτικών προϊόντων (Σ.Φ.Π.) απορρίπτονται, μετά το άδειασμά τους, στα σημεία υδροληψίας όπου χρησιμοποιήθηκαν. Εν συνεχεία, εφόσον μαζευτούν πολλές συσκευασίες αν δεν θαφτούν, καίγονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την έκλυση επικίνδυνων ουσιών με τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων να αποτελούν άμεσο κίνδυνο τόσο για τη μόλυνση των υδάτων και γενικά για το περιβάλλον όσο και την ανθρώπινη υγεία. Η καύση απελευθερώνει τοξικές ουσίες όπως, φουράνια, αρωματικούς υδρογονάνθρακες (από τα υπολείμματα φαρμάκων) διοξίνες και αιωρούμενα σωματίδια (από τα υλικά συσκευασίας).
Όπως αναφέρουν γεωπόνοι «οι κενές συσκευασίες των φυτοφαρμάκων, εκ των πραγμάτων θεωρούνται επικίνδυνα απόβλητα, βλαβερά για το περιβάλλον και τον ανθρώπινο οργανισμό. Ωστόσο, αν ακολουθηθούν συγκεκριμένοι κανόνες επεξεργασίας των συγκεκριμένων αποβλήτων, όπως το τριπλό ξέπλυμα μετά τη χρήση, τα συγκεκριμένα απόβλητα μπορεί να ανακυκλωθούν και να μη προκαλέσουν καμία βλάβη στο περιβάλλον. Αν η επεξεργασία τους γίνει στην πηγή οι κίνδυνοι και τα κόστη περιορίζονται, διαφορετικά η δαπάνη είναι πολύ μεγάλη».
Δεν απέδωσε το ισχύον σύστημα
Στη χώρα μας σήμερα εφαρμόζεται θεωρητικά το «Πρόγραμμα συλλογής πλαστικών κενών φιαλών φυτοπροστατευτικών προϊόντων». Ξεκίνησε το 2013 πιλοτικά από Θεσσαλία και εν συνεχεία επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη χώρα. Το πρόγραμμα αφορά, θεωρητικά, Δήμους που έχουν μεγάλο πρόβλημα και εστιάζει στη συλλογή από συγκεκριμένα σημεία των Δήμων, σε ώρες και μέρες που ανακοινώνονται. Μετά τη χρήση τους, οι συσκευασίες πρέπει να ακολουθήσουν τη διαδικασία του τριπλού ξεπλύματος, για να μπορούν να διαχειριστούν ως μη επικίνδυνα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις στέλνονται δείγματα για ανάλυση, σε εργαστήριο Χημικού Ελέγχου Γεωργικών Φαρμάκων. Στη συνέχεια όσες συσκευασίες έχουν περάσει από οπτικό έλεγχο των γεωπόνων, συλλέγονται σε ειδικές σακούλες και μεταφέρονται σε εταιρείες διαχείρισης πλαστικών. Αυτές από τη μεριά τους δεματοποιούν ή κοκκοποιούν τα πλαστικά και τα διανέμουν σε βιομηχανίες παραγωγής προϊόντων από ανακυκλωμένη πρώτη ύλη. «Δυστυχώς το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Και η ευθύνη γι’ αυτό ανήκει κυρίως στην έλλειψη ενημέρωσης και παιδείας για τους κινδύνους που απορρέουν από τη μη σωστή συλλογή των συσκευασιών των φυτοφαρμάκων» είχαν δηλώσει το 2021 στελέχη του ΥΠΑΑΤ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Η πρόταση που έμεινε στα συρτάρια
Πριν από περίπου δύο χρόνια υπήρξε πρόταση προς το ΥΠΑΑΤ να αντιγραφεί το κυπριακό μοντέλο. Δηλαδή, κάθε αγρότης που αγοράζει οποιοδήποτε φυτοφάρμακο, να «χρεώνεται» στο ΑΦΜ του και μόλις ο αγρότης χρησιμοποιήσει το φυτοφάρμακο, δεν θα πετάει τη συσκευασία, αλλά για να ξεχρεωθεί, θα είναι υποχρεωμένος να το επιστρέφει σε ειδικό χώρο και σε ειδικούς κάδους που θα βρίσκονται στον αύλειο χώρο του καταστήματος πώλησης των φυτοφαρμάκων. Τότε και μόνο τότε, αφού δηλαδή διαπιστωθεί η επιστροφή της συσκευασίας, θα ξεχρεώνεται το ΑΦΜ του αγρότη. Από εκεί και πέρα θα αναλάμβαναν ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης και ο Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας να συλλέξουν τις συσκευασίες από τα σημεία εναπόθεσης. Η πρόταση έμεινε στα συρτάρια του ΥΠΑΑΤ.
