Γράφει ο Θεόδωρος Λάμπρος
*ΒΑ Modern History (London Guildhall University)
*MA Mediterranean Studies (University Of London)
(Ιστορικός – Συγγραφέας – Τακτικό Μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδας – Αρχισυντάκτης στο ενημερωτικό πόρταλ skalistiri.news – Διαχειριστής του ιστορικού πόρταλ “Το skalistiri.news σκαλίζει το 1821” και Αναβιωτής του 1821
skalistirinews@gmail.com)
Στην Επαρχία Ολυμπίας υπάρχουν σημαντικά και πλούσια σε ιστορία μοναστήρια και Ιερά Προσκυνήματα. Ένα από αυτά είναι και η Ιερή Μονή της Παναγίας Σεπετού που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Για το όνομα της Μονής υπάρχουν τέσσερις εκδοχές. Σύμφωνα με τον Π. Χαραλαμπόπουλο το «Σεπετό» στηρίζεται και προέρχεται από τα ρηματικά επίθετα Σεπτεός, Σεπτικός, Σεπτός που δηλώνουν σεβασμό.
Η δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει ότι το «Σεπετό» προέρχεται από το SOPOT, που σημαίνει κρουνός καταρράκτης. Η τρίτη εκδοχή υποστηρίζει ότι η ονομασία «Σεπετό» προήλθε από την φράση «Σε πετώ», «Σε χαρίζω».
Η παράδοση αναφέρει ότι οι γυναίκες έφερναν τα παιδιά τους και τα έβαζαν μπροστά στην εικόνα της Παναγίας για να πάρουν την ευλογία και προστασία της.
Η τέταρτη εκδοχή στηρίζεται και αυτή στην παράδοση. Σύμφωνα με αυτή το «Σεπετό» προήλθε από το εξής γεγονός. Μια μητέρα έκανε τάμα στην Παναγία ότι αν γιατρεύονταν το παιδί της από την επιληψία, θα το πέταγε από τον βράχο για χάρη της. Το παιδάκι έγινε καλά και η μητέρα εκπλήρωσε το τάμα της. Πήρε το παιδί και με πίστη στην Παναγία το πέταξε από ψηλά λέγοντας «σε πετώ». Τότε έγινε θαύμα και το παιδάκι δεν έπαθε τίποτα. Από τότε η Παναγία ονομάστηκε «Σεπετιώτισσα».
Ιστορία της Μονής
Δεν έχουμε πολλές πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της Μονής. Πιθανότατα κτίστηκε μεταξύ του 1.100 με 1.200 μ.χ. ή γύρω στο 1347 μ.χ. Η παράδοση αναφέρει ότι ένας βοσκός έβλεπε συνεχώς φως μέσα στα νερά του ποταμού Τρίτωνα. Κοντά στις όχθες του βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Για να την τιμήσουν οι πιστοί έκτισαν εκεί την πρώτη εκκλησία. Δεν έχουμε αρκετές πληροφορίες για την θέση που κατείχε το Μοναστήρι κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Το σίγουρο είναι ότι το μοναστήρι αναγκάστηκε να μεταφερθεί από την θέση «Βροντονέρι» και εγκαταστάθηκε κοντά στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου που δεν σώζεται σήμερα. Ο λόγος της μετακίνησης του Μοναστηριού ήταν οι συνεχείς ληστρικές και πειρατικές επιδρομές που ταλάνιζαν χρόνια την ευρύτερη περιοχή της Μονής. Από τα χρόνια αυτά η Μονή υπαγόταν στην Επισκοπή – Μητρόπολη Χριαστιανουπόλεως.
Το πέρασμα των Φράγκων άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια του στην ιστορία της Μονής. Οι Φράγκοι διαίρεσαν την Πελοπόννησο (Μορέας) σε δώδεκα βαρωνίες. Και αυτές με την σειρά τους χωρίστηκαν σε τιμάρια η φέουδα.
Το μοναστήρι υπαγόταν την Βαρωνία της Καρύταινας που ονομαζόταν και αλλιώς Βαρωνία των Σκορτών και στη συνέχεια περιήλθε στον Φράγκο ηγεμόνα Κρεβεκέρ του Φέουδου Κρεπακόρ. Η πολιτική του διαιρεί και βασίλευε των Φράγκων είχε σαν αποτέλεσμα την παρακμή του Μοναστηριού από τις τρομερές επιδρομές και το πλιάτσικο των Φράγκων και Βενετών Σταυροφόρων, τυχοδιωκτών και μισθοφόρων. Ως θερμοί υποστηρικτές του Πάπα δήμευσαν τα εκκλησιαστικά κτήματα και τα έδωσαν σε Λατίνους Μοναχούς.
Το αποτέλεσμα ήταν η φυγή των Χριστιανών Μοναχών στο απέναντι Αρκαδικό χωριό και η ερήμωση της Μονής.
Σημαντική συμβολή στην επανάσταση του 1821
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Ελλάδα η Ιερά Μονή Σεπετού υπαγόταν στο Βιλαέτι Φαναρίου. Τα πράγματα βέβαια δεν ήταν ρόδινα για αυτή μιας και οι συνθήκες όπως και το σύστημα διακυβέρνησης της Οθωμανικής εξουσίας ήταν τυρρανικό και βίαιο.
Παρ’ όλα αυτά η Μονή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα χρόνια του Εθνικού ξεσηκωμού. Από την Μονή πέρασαν και έδωσαν όρκους στην εικόνα της Παναγίας αγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης όπως ο φιλικός Παπαλέξης Οικονόμου, ο Μοραγιάννης και Βεκίλης του Μοριά καθώς και οπλαρχηγοί όπως ο Τζανέτος Χριστόπουλος, οι Ζαριφαίοι, οι Κανελλοπουλαίοι και άλλοι οπλαρχηγοί.
Η Μονή επίσης βοήθησε και υλικά την επανάσταση. Θα δώσει όλη της την περιουσία όπως χρυσά και ασημένια αναθήματα, ιερά σκεύη για τις ανάγκες του ένοπλου αγώνα κατά των Οθωμανών Τούρκων.
Το έτος 1826 είναι σημαδιακό για την μονή. Είναι το έτος που ο Ιμπραήμ Πασάς αλωνίζει την Πελοπόννησο. Το πέρασμα του από την Ηλεία ήταν καταστροφικό. Έκαψε, κατέστρεψε και αφάνισε άμαχο πληθυσμό. Το μοναστήρι γνώρισε και αυτό με την σειρά του την καταστροφική του μανία, μετά από σκληρή αντίσταση των ηρωϊκών του Μοναχών.
Η Μονή του Σεπετού έχει σημαντικές αξίας Βυζαντινές εικόνες και αγιογραφίες. Μέσα στην Ιερά Μονή βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας. Στο εσωτερικό της βρίσκεται σε ξυλόγλυπτο θρόνο η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, έργο του Απόστολου Λουκά. Μπροστά στέκει το ξυλόγλυπτο τέμπλο, μήκους 8,30μ. που είναι και επιχρυσωμένο. Βυζαντινές εικόνες κοσμούν το Ιερό της Παναγίας. Σημαντικότερες αυτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που είναι έργο του Μοναχού Σεραφείμ από την σκήτη της Αγίας Άννας. Επίσης η εικόνα του Ιησού Χριστού, ένθρονου, με ολόχρυσο φωτοστέφανο, καθώς και ο Άγιος Πρόδρομος με ολόχρυσο δίσκο στην κεφαλή και με στολή ερήμου.
Ένα όμορφο και καλαίσθητο κομμάτι της Μονής είναι ο πύργος της. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Μοναχοί βίγλιζαν και ειδοποιούσαν τους υπόλοιπους σε περίπτωση κινδύνου.
Ο πύργος ανακαινίσθηκε επί των ημερών του Αρχιμανδρίτη π. Γεωργίου Ζαχαρόπουλου. Σήμερα είναι ένας μικρός ξενώνας που μπορεί να φιλοξενήσει τον κάθε επισκέπτη που έρχεται για να θαυμάσει και να γνωρίσει το ιστορικό μοναστήρι.
ΠΗΓΕΣ:
- «Η Μονή του Σεπετού» – Διονύσιος Καραγιάννης
- «Πελοπόννησος»
