Ο Πύργος Ηλείας του χθες: Ένα μαγικό ταξίδι στον χρόνο…

507

Ο Δικηγόρος κ. Γιάννης Βασιλείου μας ταξιδεύει μέσω της φωτογραφικής συλλογής του

Της Μάντως Ρέβελου

Ο Πύργος της Ηλείας. Mια πόλη που κρύβει πολλές αναμνήσεις. Ένας τόπος γεμάτος ιστορία, παράδοση και συναισθήματα. Αναμνήσεις από τα παιδικά μας χρόνια, από τις βόλτες μας στην πλατεία της πόλης, από τα σπίτια των παππούδων και των γιαγιάδων μας, από τα παλιά μαγαζιά και τις ταβέρνες που έμεναν ανοιχτές μέχρι αργά το βράδυ. Τι όμορφες εικόνες ζωντανεύουν στο μυαλό μας…

Ο Πύργος  ήταν ένας τόπος όπου οι άνθρωποι ζούσαν απλά και αυθεντικά. Η ζωή στην πόλη ήταν πιο αργή και χαλαρή, χωρίς το άγχος και την ταχύτητα της σημερινής ζωής. Οι άνθρωποι ήταν πιο φιλικοί και ευγενικοί, και οι σχέσεις ήταν πιο γνήσιες.

Αν έχετε περπατήσει στα σοκάκια της πόλης, θα θυμάστε τα παλιά πέτρινα σπίτια με τα κομψά μπαλκόνια τους και τα παλιά αυλάκια με τα λουλούδια. Θα θυμάστε τις μικρές ταβέρνες με τα ξύλινα τραπέζια και τις καρέκλες, όπου μπορούσατε να απολαύσετε τα παραδοσιακά φαγητά της περιοχής και να πιείτε τοπικό κρασί.

Το χθες και το σήμερα στην πόλη του Πύργου Ηλείας είναι δύο εντελώς διαφορετικές εικόνες. Κάθε μέρα που περνάει όμως, είναι μια νέα ευκαιρία να ανακαλύψουμε κάτι νέο και να ανανεώσουμε τις αναμνήσεις μας από το χθες.

Σε αυτό ζητήσαμε τη βοήθεια ενός πολύ όμορφου ανθρώπου. Έναν άνθρωπο που η ίδια του η ψυχή είναι όμορφη, αφού έχει αφήσει το πνεύμα του να εκδηλωθεί. 

Ο κ. Γιάννης Βασιλείου λοιπόν είναι αυτός που θα πάρει το τιμόνι στα χέρια και θα αναλάβει να μας ταξιδέψει στον παλιό Πύργο.

Και δε θα μπορούσε να είναι άλλος βέβαια, αφού ο ίδιος  είναι από τους μεγαλύτερους συλλέκτες ενθυμημάτων του Πύργου και όχι μόνο.

Σε αυτή μας τη συνεργασία, ο κ. Βασιλείου θα μας παραθέτει  ανά τακτά χρονικά διαστήματα ένα μεγάλο μέρος από τη συλλογή του, με σκοπό όπως λέει και ο ίδιος, να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι. 

Προσδεθείτε… το ταξίδι μας ξεκινά…

Λίγα λόγια για εσάς, από τον Γιάννη Βασιλείου…

«Κατ’ επανάληψη, έχω εξάρει, το τι οφείλει η επιστημονική έρευνα πολλών από τους επί μέρους τομείς του πολιτισμού, στο συλλεκτικό πάθος.

Αναφέρομαι βεβαίως σε όσους ιχνηλατούν μεθοδικά καταφρονημένα στοιχεία από το παρελθόν που συναποτελούσαν ολοκληρωμένες κάποτε ενότητες.

Για μένα που τυγχάνω συλλέκτης από μαθητής της Γ τάξης του Δημοτικού, το πάθος αυτό ή η ιερή μανία μ’ έχει στιγματίσει αναζητώντας υποτιμημένα ή λησμονημένα αντικείμενα, φωτογραφίες, επιστολικά δελτάρια, επιστολόχαρτα επιχειρήσεων, μετοχές, συμφωνητικά, αποδείξεις κ.λ.π.

Επίσης έχω επισημάνει πως τα επιτεύγματα πολλών από τις ατομικές αυτές προσπάθειες μετατοπίζονται πολύ συχνά από τον απλό ιδιώτη – συλλέκτη στο δημόσιο χώρο, εμπλουτίζοντας κρατικά μουσειακά ιδρύματα και συναφείς πολιτιστικούς συλλόγους.

Δεν γνωρίζω, ταυτόχρονα δυσκολεύομαι να θυμηθώ, αν και σε ποιο βαθμό έχει αποδώσει η Πολιτεία τον πρέποντα έπαινο σε αυτούς τους μικρούς συλλέκτες, οι οποίοι ένιωσαν κάποια στιγμή την ανάγκη να δημοσιοποιήσουν τους μικρούς αυτούς θησαυρούς.

Προσωπικά έχω νιώσει επανειλημμένα την ανάγκη να εκθέσω αυτές τις μικρές, μα τόσο όμορφες συλλογές μου, πλην όμως δεν βρήκα πρόσφορο έδαφος, δηλαδή δεν υπήρξε ανάλογο ενδιαφέρον και προπάντων δεν μπόρεσε κανείς, να μου εξασφαλίσει την ασφαλή επιστροφή τους.

Η συλλογή μου αυτή αφορά την πόλη της καρδιάς μου, στην πόλη που γεννήθηκα, έζησα, αγάπησα, έκανα οικογένεια και προσέφερα τις γνώσεις μου και τις υπηρεσίες μου.

Νοιώθω ιδιαίτερη περηφάνια  που έζησα στην πόλη του Πύργου, την οποία ουδέποτε σκέφθηκα ν’ εγκαταλείψω, καίτοι μου δόθηκε επανειλημμένα η ευκαιρία.

Η συλλογή μου αυτή αφορά μια ενότητα από επιστολικά δελτάρια και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, το οποίο αποθανατίζει και αποτυπώνει τον Πύργο του χθες, την πόλη του πολιτισμού, των γραμμάτων, της τέχνης, της καρδιάς μου. Στα επιστολικά αυτά δελτάρια και στις φωτογραφίες».

Who is who

Ο Γιάννης Βασιλείου γεννήθηκε στις 11/02/1953 στον Πύργο Ηλείας. Μικρασιατικής καταγωγής από την μεριά του πατέρα του, με μεγάλη αγάπη στην πόλη της Σμύρνης. Γιός του Βασιλείου και της Γεωργίας μεγάλωσε στον Πύργο και συγκεκριμένα στην περιοχή «Χαλκιάτικα» μαζί με τα τρία του αδέρφια. Σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, στο τμήμα της νομικής  όπου και αποφοίτησε το 1980. Ασκεί τη δικηγορία από το 1982 στον Πύργο Ηλείας.  Παντρεμένος με την Ευαγγελία Χριστοδούλου, απέκτησαν δύο υπέροχα παιδιά, τον Βασίλη και την Ραφαηλία-Γεωργία, δικηγόροι και οι δυο. Μεγάλη του αδυναμία, ο εγγονός του «Γιάννος»,  όπως τον αποκαλεί.

Είναι συλλέκτης ενθυμημάτων του Πύργου, της πόλης που αγαπάει, της Σμύρνης και διάφορων ενθυμημάτων των Ολυμπιακών Αγώνων, ενώ λατρεύει τα ταξίδια.

Το δικηγορικό του γραφείο βρίσκεται στον Πύργο, Αγίας Κυριακής και Μαθιού 14.

*Όλο το φωτογραφικό υλικό είναι από το προσωπικό αρχείο του δικηγόρου Γιάννη Βασιλείου

Πλατεία Ηφαίστου γνωστή ως «Χαλκιάτικα». Μία πλατεία που έσφυζε από ζωή τις δεκαετίες 1950-60 και 70 και σήμερα απλά ζει με τις όμορφες αναμνήσεις της.

Πλατεία Ηφαίστου «Χαλκιάτικα». Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον εμπορικό «πνεύμονα» της ανατολικής πλευράς της πόλης μας, που σήμερα δεν θυμίζει τίποτα από τις ημέρες που μεγαλούργησε.
Οδός Καστόρχη. Από αριστερά στο υπόγειο το γαλακτοπωλείο Κολοβού, στο ισόγειο σιδερικά Κορομηλά, εφορία, μηχανουργείο… σουβλακερί Λερούτσου και είσοδος κατοικίας Αποστ. Ηλιοπούλου.  Από δεξιά μαγειρείο Τρυφωνίνας, αποθήκη ελαιολάδου Νικ. Παρασκευόπουλου, ποτοποιία Μιχ.  Αναστόπουλου και σφαιριστήρια Αγγ. Παναγούτσου.
Φωτογραφία της τότε κεντρικής Πλατείας. Δεξιά το δημαρχείο, αριστερά το οδοντιατρείο του Στεργιανόπουλου,  πίσω το αρχοντικό Βελλή- Παπαδόπουλου και στο βάθος Ο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου.  Τραβηγμένη πριν την έναρξη του πολέμου, καθότι τα κτίρια αυτά καταστράφηκαν από πυρκαγιά, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου.

Οδός Κατακόλου στη δεκαετία του 1930.  Χωματόδρομος στο ύψος της ιδιοκτησίας Κρεκουκιώτη (αριστερά), και του γηπέδου της ΑΕΚ Πύργου (δεξιά), όπου έχει ανεγερθεί πολυώροφη οικοδομή και στεγάζεται η ΔΟΥ Πύργου.  Στο βάθος διακρίνεται το «Μανωλοπούλειο Νοσοκομείο».
Πλατεία Δημαρχείου.  Από αριστερά διακρίνονται η τράπεζα της Ελλάδος το καφεζαχαροπλαστείο «ΚΡΟΝΙΟΝ»  και το Αμερικάνικο Κουρείο.  Από τον εξώστη της ιδιοκτησίας Μικελοπούλου, εκφωνούντο οι πανηγυρικοί των Εθνικών Εορτών και οι ομιλίες των αρχηγών των κομμάτων κατά την περίοδο των εκάστοτε εκλογικών αναμετρήσεων.

Το παλιό Δημαρχείο που καταστράφηκε ολοσχερώς κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου (1946). Η συγκεκριμένη card postal, φέρει ημεροχρονολογία ταχυδρόμησης της την 24/8/1909.

Γνωρίζατε ότι υπήρχε «Πλατεία Λέσχης» στην πόλη μας;

Η κοιλάδα των Τεμπών της Αγίας Παρασκευής, της τότε πανέμορφης πόλης μας (1930-1940).

Οδός 28ης Οκτωβρίου, πρώην Κατακόλου.  Αρχές δεκαετίας του 50 και στο ισόγειο του κτιρίου δεξιά λειτουργούσε το καφεζαχαροπλαστείο με τον διακριτικό τίτλο «Νάρκισσος».  Στη συνέχεια το κτίριο αγοράστηκε από την «Εθνική τράπεζα ΑΕ» και αφού επεκτάθηκε προς τα δεξιά, ανακαινίστηκε και πλέον αποτελεί κόσμημα στην κεντρική πλατεία της πόλης μας.

Το πρώτο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στον Πύργο (Δεσποτικό Ιερά Μητρόπολη Ηλείας).

Επιστολικό δελτάριο, ταχυδρομηθέν  την 13η Μαΐου 1919. στην πόλη του Essex (UK). Aρχή της οδού αγοράς (σήμερα οδός Ερμού).
Πανοραμική λήψη (δεκαετία του 50),  προφανώς από το καμπαναριό του ιερού ναού Αγίου Νικολάου της πανέμορφης γειτονιάς της Αγίας Κυριακής.

Η γειτονιά της Αγίας Κυριακής ταχυδρομική μένει την 10/4/1931. Διακρίνεται, ο Φοίνικας της κεντρικής πλατείας, η σημερινή οδός Μάθιου και το σπίτι του πρώην Δημάρχου μας , Γιώργου Δημητρακοπούλου.
Η γέφυρα του ποταμού Αλφειού, στην περιοχή της Αλφειούσας.  Κατασκευάστηκε το Σεπτέμβριο του έτους 1902 και επέτρεπε την διέλευση μόνο αμαξοστοιχιών (βλ. Μουντζούρη).  Όμως το Σεπτέμβριο του έτους 1942 ιταλική διοίκηση ζήτησε την επιστροφή της γέφυρας με ξύλινο δάπεδο, γεγονός που επέτρεψε τη διέλευση πάντως τροχοφόρων και πεζών για στρατιωτικούς σκοπούς.

Στη φωτογραφία απεικονίζεται το θερινό εστιατόριο με τον διακριτικό τίτλο «Όασις» των φιλοπρόοδων,  στον χώρο της εστίασης  αφών  Βασίλη και Αντώνη Βασιλείου (1955 1956).
Ινστιτούτο ΑΣΟ (Αυτόνομος Σταφιδικός  Οργανισμός). Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου,  που ιδρύθηκε με σκοπό την προστασία της καλλιέργειας και εμπορίας της κορινθιακής σταφίδας.  Η ευρύτερη περιοχή μας έζησε για πολλές δεκαετίες ημέρες ανάπτυξης και προόδου.

Η κεντρική πλατεία του πύργου χιονισμένη στις 13/1/ 1968
Επιστολικό δελτάριο 30/6/1940,  της πασίγνωστης πανελλαδικά εταιρίας μηχανημάτων ελαιοτριβείων του πρωτοπόρου συμπολίτη μας  Χαρ. Ι. Θεοχάρη.

Ενθύμιο από την ακμάζουσα στην πόλη μας καπνοβιομηχανία Β. Καραβασίλη.

Από την επίσκεψη του τότε προέδρου της ΠΑΣΕΓΕΣ συμπατριώτη μας, Ηλία Χρονόπουλου στα γραφεία του ΕΒΕ Ηλείας.  Τον υποδέχθηκαν ο τότε νομάρχης Ηλείας Γ. Νικηφορίδης, ο πρόεδρος Μ. Ξυστρής και σύσσωμο το Δ.Σ. του Επιμελητηρίου και άλλοι.

Φωτογραφία βγαλμένη από τον αείμνηστο Αντώνη Τσελεπή. Το περίπτερο μπροστά από τη «Μασκώτ».  Πίσω διακρίνονται το κτίριο της Εθνικής τράπεζας, το καφενείο «ΚΕΝΤΡΟΝ» και ο Άγιος Νικόλαος.
Αναμνηστική φωτογραφία στα σκαλοπάτια του Δικαστικού Μεγάρου του Πρωτοδικείου Ηλείας για την ίδρυση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πύργου.  Διακρίνονται από αριστερά στην πρώτη σειρά οι εξής:  Ο Σεβασμιότατος  Μητροπολίτης Ηλείας Αθανάσιος, ο δήμαρχος Πύργου Μιχάλης  Ξυστρής,  ο υπουργός δικαιοσύνης Γιώργος Σταμάτης, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του δικηγορικού συλλόγου Ηλείας Μιχάλης Ασπρομάτης, ο υπουργός της τότε κυβέρνησης Θανάσης Κανελλόπουλος και ο Νομάρχης Ηλείας Ανδρέας Νικολάου.

Από την επίσκεψη του τότε Βασιλιά Παύλου του Α΄ στην πόλη μας το 1958, επί της κεντρικής Πλατείας,  έμπροσθεν της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Πίσω αριστερά διακρίνεται η τότε πριγκίπισσα Ειρήνη.

Η χωμάτινη πλατεία του Επαρχείου με τα θρυλικά ξύλινα παγκάκια της,  το άγαλμα του Αγνώστου Στρατιώτη και το κέντρο του Βασίλη (Λίλης)  Μουστάκη.

Αύγουστος 1999. (Αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου Πύργου). Προσφωνώντας,  ως Αντιπρόεδρος του Δημοτικού Πολιτιστικού Κέντρου, τον μεγαλύτερο Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη.
Από τα εγκαίνια του εστιατορίου  (Η Κοσμική Ταβέρνα), στις αρχές του καλοκαιριού του έτους 1958. Διακρίνονται ο πατέρας και η μητέρα του Γιάννη Βασιλείου,  στην αγκαλιά της μητέρας του, η αδερφή του Μαίρη και στο άκρο κάτω αριστερά ο αδερφός του  Αργύρης.

Τίτλος μετόχων της εταιρείας «Σιδηρόδρομος Πύργου-Κατακόλου ΑΕ»  την 30η Ιουλίου 1883.
Όταν Πυργιώτικη  καπνοβιομηχανία «Β. Καραβασίλης Α.Ε.»,  αποτελούσε εθνικό κεφάλαιο για την οικονομία της χώρας μας, αλλά και της τοπικής κοινωνίας.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ