-Αντιμέτωποι με τα προβλήματα οι κτηνοτρόφοι στο Κούμανι
-Η αύξηση στην τιμή του γάλακτος, δεν ισοσταθμίζεται με τις αυξήσεις στις τιμές των ζωοτροφών
-Προβληματισμός και για την αγροτική οδοποιία
Ρεπορτάζ: Άννα Αγγελίδου – Μάντω Ρέβελου
Σημαντική είναι η μείωση που καταγράφεται στα εισοδήματα των κτηνοτρόφων της Ηλείας, παρά την αύξηση της τιμής που καταγράφεται στο γάλα. Η κατάσταση στην κτηνοτροφία, περιγράφεται με ιδιαίτερα μελανά χρώματα από τους ίδιους του κτηνοτρόφους- όσους έχουν απομείνει- δίνοντας την σκληρή μάχη με την καθημερινότητα. Δυστυχώς πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια, λόγω της ιδιαίτερα χαμηλής τιμής του γάλακτος αλλά και του εκβιασμού που υπήρχε από πλευράς των εταιρειών, αναγκάστηκαν να «χαλάσουν» τα κοπάδια τους αναζητώντας άλλους τρόπους επιβίωσης. Οι αυξημένες τιμές στο γάλα κρίνονται από τους κτηνοτρόφους επιβεβλημένες προκειμένου να αντεπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος των ζωοτροφών, της ενέργειας αλλά και των εργατικών χεριών. Κάθε προσπάθεια από τις γαλακτοβιομηχανίες να «ρίξουν» την τιμή παραγωγού στο γάλα, όπως επισημαίνουν οι κτηνοτρόφοι, θα είναι καταστροφικό για τον κλάδο, που προσπαθεί να επιβιώσει, να παραμείνει στις εκμεταλλεύσεις του και να παράγει.
Η Τοπική Κοινότητα Κούμανι του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, βρίσκεται στο δρυοδάσος της Φολόης και ο φυσικός πλούτος είναι τέτοιος που θα μπορούσε να πει ότι είναι η «γη της Επαγγελίας»…. Παρ όλα αυτά στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι κάτοικοι, που ασχολούνται με την κτηνοτροφία, καλούνται να δώσουν την «μάχη» με τις δυσκολίες που φέρνει τόσο η καθημερινότητα, όσο και οι αυξήσεις σε εφόδια και ζωοτροφές.
Πάνω από το 90% των 450 μόνιμων κατοίκων του χωριού ασχολούνται αποκλειστικά με την κτηνοτροφία. Το δύσκολο αυτό επάγγελμα, περνάει από γενιά σε γενιά, αφού όλοι οι κτηνοτρόφοι ξεκίνησαν την ενασχόληση τους με τον τομέα αυτό, από τη νηπιακή ηλικία. Ένα επάγγελμα που απαιτεί να είσαι εκεί 365 μέρες το χρόνο, χωρίς ρεπό… χωρίς αργίες… χωρίς την πολυτέλεια των διακοπών.
Το Κούμανι θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι ένα από τα πιο παραδοσιακά χωριά της Ηλείας. Ένα μοναδικό μέρος, που σου μεταφέρει την ζεστασιά και την φιλοξενία των απλών ανθρώπων που μάχονται καθημερινά τόσο για την επιβίωση τους όσο και για την παραμονή τους στο δύσκολο αυτό επάγγελμα.
Βασίλης Παπούλιας- πρόεδρος ΤΚ Κούμανι
Οι αυξήσεις έχουν επηρεάσει και τους κτηνοτρόφους και αυτό φαίνεται. Το λίπασμα, το περνάμε πέρσι 12€ και τώρα είναι στα 45€. Τη μπάλα το τριφύλλι πέρσι την αγόραζα με 5€ φέτος 10€. Το πετρέλαιο από 1,30€ έχει πάει 2€. Το γάλα από 1,20€ έχει πάει στο 1,60€. Μπορείτε να καταλάβετε ότι έχουμε μπει και μέσα. Γι αυτό και οι νέοι μας προτιμούν να φύγουν. Εκείνοι που μένουν εδώ μένουν καθώς δεν έχουν κάπου να πάνε, να βρουν μία δουλειά. Διαφορετικά θα είχαν φύγει. Το κτηνοτροφικό εισόδημα μειώνεται. Το μόνο θετικό είναι ότι οι εταιρείες φέτος ψάχνουν να βρουν παραγωγούς και κοιτάνε να δουν ποιος παραγωγός θα φύγει από τη μία εταιρεία για να πάει αλλού, ενώ τα άλλα χρόνια «τρώγαμε κλωτσιές». Έλεγαν στους κτηνοτρόφους εάν θες φέρ’ το, διαφορετικά φύγε. Αυτή τη στιγμή το γάλα είναι στο 1,60€. Δεν αρκεί όμως γιατί ένα σακί καλαμπόκι έχει 17€, ένα σακί με συμπυκνωμένες τροφές έχει 25€ και μία προβατίνα θέλει 2kg την ημέρα να φάει. Δεν καλύπτει το κόστος. Συν τα λιπάσματα μας που χρειάζονται για να σπείρουμε, συν τα έξοδα αρμεκτικού, οι μετακινήσεις, το ότι απαιτούνται 3 άτομα σε μία στάνη με 150 πρόβατα, καθώς διαφορετικά δεν βγαίνει έτσι. Το χωριό έχει 12.000 πρόβατα. Στο χωριό έχουμε 5 μεγάλες εταιρίες, Κολιό, Χελμό (είναι από το Κούμανι η εταιρεία αυτή), Ήπειρο, Ένωση Καλαβρύτων, La farm και Τσατσουλή (από Βυτίνα). Παράγουμε 10 τόνους την ημέρα γάλα. Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι οι αγροτικοί δρόμοι που είναι κυριολεκτικά αδιάβατοι. Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι ο πρόεδρος είναι θεσμικό όργανο. Ζητάμε χαλίκια για την αγροτική οδοποιία και έρχονται και ρίχνουν χαλίκια στο Κούμανι επιλεκτικά χωρίς να ενημερώσουν, ή να ενημερωθούν για το που χρειάζεται να ρίξουν και να μου λέει ο αντιδήμαρχος ότι δεν με ενημερώνει γιατί έχω «διαλέξει λάθος δρόμο». Το τι θα κάνω εγώ στις εκλογές είναι δικό μου θέμα. Δεν μπορεί ο κάθε αντιδήμαρχος να αγνοεί το θεσμό του προέδρου. Ο πρόεδρος είναι για όλους».
Κωνσταντίνος Κούτρας- κτηνοτρόφος
«Εγώ έχω 150 πρόβατα. Για να συντηρηθούν αυτά τα ζώα πρέπει να ασχολούμαστε 2-3 άτομα. Δεν βγαίνει η δουλειά με ένα άτομο. Οι ζωοτροφές είναι πανάκριβες. Δεν μένει τίποτα και χρεωμένοι είμαστε. Δουλεύουμε καθ όλη τη διάρκεια τη ημέρα και δεν υπάρχει μέρα που μπορείς να πεις ότι δεν πάω στο κοπάδι. Απαγορεύονται αυτά. Ούτε να αρρωστήσεις επιτρέπεται. Το καθαρό μας κέρδος είναι σχεδόν μηδενικό και αυτός είναι και ο λόγος που φεύγουν οι άνθρωποι από το χωριό. Εμένα ήταν κτηνοτρόφος ο πατέρας μου και συνέχισα. Οι νέοι άλλοι κάθονται λόγω ανάγκης και άλλοι φεύγουν».
Κώστας Γάζος – κτηνοτρόφος
«Η ζωή ενός κτηνοτρόφου είναι λίγο δύσκολη. Έχω περίπου 200 πρόβατα. Ασχολούνται και οι γονείς μου και είναι η οικογενειακή δουλειά. Υπάρχουν μεγάλες αυξήσεις και στις ζωοτροφές στα πετρέλαια σε όλα. Το μεροκάματο δεν βγαίνει παρά το ότι έχει πάρει αύξηση το γάλα. Απλά είμαστε εγκλωβισμένοι στο επάγγελμα. Τα προηγούμενα χρόνια πολλοί έφυγαν από το επάγγελμα καθώς οι εταιρείες εκβίαζαν τους κτηνοτρόφους και έλεγαν εάν θες δώσε μου το γάλα αλλιώς δεν με ενδιαφέρει και εάν συνέχιζε δεν θα έμενε κανείς. Η μικρή αύξηση που δόθηκε στο γάλα δίνει μία ελπίδα σε όσους έμειναν στο επάγγελμα. Εάν η τιμή πέσει ξανά ή αυξηθούν κι άλλο τα εφόδια δεν θα μείνει κανείς. Εγώ έμεινα στο τόπο μου γιατί αγαπάω όπως και την δουλειά που κάνω».
Γιώργος Μπαμπαλής- κτηνοτρόφος
«Έχω 200 πρόβατα. Η ζωή στο Κούμανι είναι λιγάκι δυσκολότερη σε σχέση με τις περιοχές του κάμπου. Είναι μία δύσκολη δουλειά από μόνη της, ενώ εμείς που είμαστε σε ένα υψόμετρο έχουμε να αντιμετωπίσουμε και το κρύο και το κακοτράχαλο τοπίο που μας δίνει πολύ δύσκολη πρόσβαση ακόμα και στους στάβλους μας. Ειδικά με τα μεγάλα φορτηγά που εξαρτόμαστε από αυτό και για τις ζωοτροφές αλλά και τη καθημερινή μεταφορά στο γάλα. Οι δρόμοι είναι χάλια και οι αρμόδιοι είναι πλήρως εξαφανισμένοι. Έχουμε ένα πρόεδρο που φωνάζει και δεν ακούει κανείς. Προσωπικά επειδή τον έχω ενοχλήσει πολλές φορές δεν μου έχει πει ποτέ όχι αλλά δεν του δίνουν την δυνατότητα να προχωρήσει. Κάθε μέρα μαλώνουμε με τους οδηγούς για το γάλα. Να βγάλω το γάλα στην άσφαλτο. Δεν γίνεται αυτό. Εκτός από την κούραση έχει να κάνει και με το χρόνο. Η παραγωγή μου σε ημερήσια βάση είναι 400κιλά γάλα και αναγκάζομαι να τη μεταφέρω έως την άσφαλτο γιατί τα φορτηγά κολλάνε. Έχουν να πέσουν χαλίκια 10 χρόνια. Δέκα χρόνια ούτε ένα χαλίκι και όπου δεν έχει νερά τα έχω κάνει εγώ με το τρακτέρ και με την τσάπα. Έκανα δύο ώρες δρόμο με το τρακτέρ να φέρω δύο κυβικά χαλίκι καθώς δεν μπορώ να φέρω περισσότερο γιατί δεν περνάει το βυτίο. Σε εμάς πρώτα ήρθαν οι υπόλοιπες αυξήσεις, και μετά ήρθε η αύξηση στο γάλα. Και τώρα που ανέβηκε το γάλα πάλι θέλουν να ρίξουν την τιμή. Εμάς δεν ρώτησαν πως ταΐσαμε τα ζωντανά όταν το γάλα είχε 0,70€ και μία προβατίνα κόστιζε 1,5€ τη μέρα. Δεν νοιάστηκε κανείς. Εγώ προσωπικά τους αιρετούς είχα να τους δω 5 χρόνια και τους είδα φέτος σε μία πίτα. Που ήταν; Και επειδή σεβάστηκα την γυναίκα μου δεν του έδιωξα. Και έρχονται και λένε πήρες επιδότηση. Ποια επιδότηση; Από ποιον; Τα έφτιαξα όλα με τον ιδρώτα μου και οι επιδοτήσεις πάνε στους δικούς τους για να φτιάχνουν μονάδες και την επόμενη ημέρα τις κλείνουν. Έφτασα 40 ετών και δεν επιδοτήθηκα 1€ για αυτά που έχω φτιάξει. Και ρωτάω τον μελετητή και μου λέει τον άλλο μήνα, τον επόμενο, και υστερείς εκεί, δεν θα περάσεις …. Η πολιτική είναι εκβιασμός και ρουσφέτι».
Γιώργος Kαρκούλιας – πρόεδρος πολιτιστικού συλλόγου Κούμανι/ αντιπρόεδρος κοινότητας
«Η κτηνοτροφία είναι δύσκολο επάγγελμα. Χειμώνας, ακριβές ζωοτροφές, πετρέλαιο και ρεύμα ακριβά, τα λιπάσματα στα ύψη και το μόνο που μας παρηγορεί αυτή τη στιγμή είναι η τιμή στο γάλα που έχει πάρει λίγο προς τα πάνω της. Τώρα ερχόμαστε μία ή άλλη με τα έξοδα. Δεν μένει κάτι. Στο τόπο μας νέοι είμαστε πολλοί αλλά δύσκολα θα παραμείνουμε. Έχω 250 πρόβατα και ζούμε από αυτό 3 άτομα. Για την αγροτική οδοποιία, θεωρώ ότι η δημοτική αρχή κάνει ότι μπορεί με τα μέσα που έχει».
Σοκόλ Κιόρι- Εργάτης κτηνοτροφίας
«Βρίσκομαι πέντε χρόνια στο Κούμανι. Μένω εδώ και εργάζομαι ως κτηνοτρόφος. Είναι ένα αρκετά δύσκολο επάγγελμα. Δουλεύεις 365 μέρες τον χρόνο. Οι άνθρωποι εδώ ζουν από τα πρόβατα. Όλη τους η ζωή είναι η κτηνοτροφία, και από αυτήν μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Παλεύουν καθημερινά για ένα καλύτερο μέλλον, αλλά οι αυξήσεις τους έχουν βάλει εμπόδια».
Πατήρ Θεόδωρος Μηλιώτης
«Η ζωή στο χωριό είναι δύσκολη. Το 90% ασχολείται πράγματι με την κτηνοτροφία. Υπάρχουν πολλά προβλήματα γιατί έχουν μεγάλες μονάδες από πρόβατα. Η αγροτική οδοποιία είναι από τα βασικά πράγματα που πρέπει να εξασφαλίσουμε, όπως και η ν ηλεκτροδότηση και η υδροδότηση στα ποιμνιοστάσια. Είναι μία δύσκολη μάχη με την καθημερινότητα. Εγώ είμαι εφημέριος στην Κρυόβρυση αλλά είμαι μόνιμος κάτοικος στο Κούμανι. Έμεινα εδώ γιατί αγάπησα τον τόπο μου και το χωριό μου. Τα περισσότερα παιδιά της ηλικίας μου έχουν φύγει από εδώ καθώς δεν μπόρεσαν να μείνουν για λόγους εργασίας και πήγαν Αθήνα, Πάτρα κ.α.. Εμείς είμαστε τέσσερα αδέρφια. Εδώ έχουμε μείνει μόνο εγώ και ο τελευταίος αδερφός μου. Ο ένας είναι στην Πάτρα και ο άλλος στην Αθήνα. Ο μικρότερος έμεινε εδώ με τα πρόβατα. Η ζωή του κτηνοτρόφου θεωρώ ότι είναι δύσκολη γιατί χειμώνας, έξω κρύο, χιόνι, πάγος, πρέπει όμως να πάει στα πρόβατα. Το καλοκαίρι με τη ζέστη, Πάσχα, Χριστούγεννα, δεν υπάρχει αργία, δεν υπάρχει τίποτα. Είναι μία δουλειά που σε θέλει 365 ημέρες το χρόνο, με χαμηλά εισοδήματα. Προσπαθούν να βγάλουν τα προς το ζην. Η ακρίβεια έχει φτάσει στα ύψη. Το γάλα πήρε μία μικρή αύξηση αλλά και πάλι δεν καλύπτεται η ακρίβεια. Εγώ συμβουλεύω όλους τους νέους που μένουν στο τόπο μας, να συνεχίσουν την μάχη τους. Ο Θεός είναι μεγάλος. Να έχουν δύναμη και να κάνουν υπομονή και με την βοήθεια του Κυρίου όλα θα πάνε καλά».
Αθανασία Γάζου – κάτοικος
«Μένω εδώ και 42χρόνια στο Κούμανι. Τα πράγματα δεν πάνε καλά όπως πριν. Είναι η ακρίβεια, είναι δύσκολα. Ο κόσμος έχει στριμωχτεί τώρα. Όλοι με την κτηνοτροφία ασχολούνται και έχουν ακριβύνει όλα και κυρίως οι τροφές. Με κάτι άλλο δεν έχουν να ασχοληθούν. Το χωριό όσο πάει και ερημώνει. Κόσμο δεν έχει. Όταν είχα έρθει ήταν ένα πολύ ζωντανό χωρίο με καλούς ανθρώπους που πάνε στις δουλειές τους, μόνο που δεν υπάρχει τίποτα άλλο για να ασχοληθούν οι νέοι πέρα από την κτηνοτροφία. Εγώ έχω δύο κόρες. Η μία είναι εδώ στο χωρίο, η άλλη έχει φύγει για την Πάτρα. Η κόρη μου που είναι εδώ ασχολείται και εκείνη με την κτηνοτροφία. Είναι πού δύσκολη η καθημερινότητα μίας γυναίκας που ασχολείται και με την κτηνοτροφία. Φεύγει από το σπίτι της το πρωί και γυρνάει το βράδυ».
Διονύσιος Τόλιος – κάτοικος Κούμανι
«Εγώ είναι συνταξιούχος. Ο πατέρας μου είχε πρόβατα. Το χωρίο στις έχει 450 κατοίκους μόνιμους. Έχει 600 ψηφοφόρους με του Αθηναίους. Στις 400 κατοίκους είναι περίπου 170 οικογένειες κτηνοτρόφοι με τα παιδιά στις. Έρχονται 5 εταιρείες και παίρνουν γάλα. Πιστεύω ότι είμαστε το μεγαλύτερο χωριό του Νομού Ηλείας σε κτηνοτροφία. Πάμε περίπου στις 10-12 τόνους γάλα και θα έλεγα ότι από την τιμή του γάλακτος θα έπρεπε να είμαστε ευχαριστημένοι. Το γάλα πρόπερσι είχε 0,72€ και οι εταιρείες εκβίαζαν και δεν πλήρωναν. Το γάλα μέσα σε 1,5 χρόνο έφτασε στο 1,60€/κιλό. Πάμε πολύ ποσότητα. Στην πλειοψηφία στις όλοι είναι δυνατοί κτηνοτρόφοι και το 90% ασχολείται με την κτηνοτροφία. Για να ταΐσουμε τα πρόβατα, σαφώς αυξήθηκαν και ο σανός και τα λιπάσματα και το τριφύλλι και τα πετρέλαια, στις αναλογικά σαν απλός πολίτης και πρώην κτηνοτρόφος θεωρώ ότι υπερισχύει η τιμή στο γάλα. Στις που πάει 100 τόνους γάλα από τα 0,72€ έως το 1,60€ η διαφορά είναι 0,90€ το κιλό. Στις 100 τόνους με 0,72€ είναι 72.000€ με 1,60€ είναι 160.000€ δηλαδή μία διαφορά 50.000€ περισσότερα. Είναι σημαντική η αύξηση. Θα πληρώσεις βέβαια από τα χρήματα αυτά 15.000€ για σανό, θα δώσει στις 5.000€ για καλαμπόκι θα του στοιχίσουν όλα 40.000€ για στις αγορές, συνεπώς θα κερδίσει 40.000€ χοντρικά. Βέβαια για τα λεφτά αυτά πρέπει να δουλέψουν 3 άτομα και θα πρέπει να δουλέψουν σκληρά. Βέβαια η κατάσταση είναι καλύτερη από τα προηγούμενα χρόνια καθώς τώρα υπάρχουν και τα αρμεκτικά. Σίγουρα τα 300 πρόβατα θέλουν 3 ανθρώπους. Θεωρώ ωστόσο ότι βγαίνει το μεροκάματο. Στις που έχει 300 πρόβατα θεωρώ ότι βγάζει ένα καθαρό μεροκάματο. Παράλληλα παίρνουν και επιδοτήσεις. Κάθε προβατίνα επιδοτείται 25-30€ συν 25€ από τα στρεμματιατικα. Κάθε κτηνοτρόφος θεωρώ ότι είναι στις μικρός επιχειρηματίας. Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, πιστεύω ότι ο Αλέξης Τσίπρας και το κόμμα του στις εκλογές δεν θα περάσει το 18%. Η Χρυσή Αυγή εάν την αποφυλακίσουν θα πάρει 12% και ο Μητσοτάκης θα είναι πρωθυπουργός».
Σε αδιέξοδο βρίσκονται και οι υπόλοιποι κτηνοτρόφοι της Ηλείας
Δημήτρης Χρέπας-Γραμματέας Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηλείας-Κτηνοτρόφος
«Η τιμή στο αγελαδινό γάλα έχει ανέβει σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια 0,16 €, ενώ η τιμή στο ράφι έχει ανέβει κατά 0,70 -0,80€. Ο μήνας αυτός έχει μία πτώση στο αγελαδινό γάλα 0,05€, ενώ στο ράφι συνεχίζει να αυξάνει. Όσο αφορά τώρα τη συρρίκνωση του επαγγέλματος των κτηνοτρόφων, τα επίσημα στοιχεία που υπάρχουν από το υπουργείο δείχνουν ότι ο αριθμός έχει μειωθεί αισθητά. Στο αγελαδινό γάλα σαν εγχώρια παραγωγή, παράγουμε λιγότερο από το ¼, από αυτό που χρειαζόμαστε».
Νίκος Αγάλος- Κτηνοτρόφος
«Το αγελαδινό γάλα έχει μηδαμινή αύξηση σε σχέση με την αύξηση του κόστους. Όσο αφορά το αιγοπρόβειο έχει μία καλύτερη τιμή σε σχέση με το αγελαδινό. Το θέμα είναι ότι και αυτό με το κόστος παραγωγής εξανεμίστηκε. Οι τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι δυσανάλογες με τις τιμές που δίνουν σε εμάς οι έμποροι. Αυτό δείχνει ότι κάπου στη μέση υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Κάπου φεύγουν τα χρήματα. Δεν γίνεται να φεύγει από εμάς ένα προϊόν σε χαμηλή τιμή και οι πολίτες να μη μπορούν να αγοράσουν την φέτα. Αφού το παίρνετε φθηνά, δώστε το και φθηνά».
Γιάννης Μαρκόπουλος, Πρόεδρος Αγροτικού Συλλόγου Φολόης
Ο κτηνοτρόφος σήμερα πρέπει να ξέρει, ζωοτεχνικά, κτηνιατρικά, γεωργικά και οικονομικά, χωρίς να είναι ούτε κτηνίατρος,ούτε ζωοτέχνης, ούτε οικονομολόγος, γεωπόνος και δημοσιογράφος. Για κακοδαιμονία που χτυπάει σήμερα τους κτηνοτρόφους, την ευθύνη έχουν οι μεγάλες γαλακτοκομικές μονάδες τυποποίησης.
