Οι αρμοδιότητες στα υπέρτατα όργανα διοίκησης
Προϋπολογισμοί, προσλήψεις, τροποποιήσεις συμβάσεων και συνάψεις προγραμματικών συμβάσεων επανέρχονται στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια
Κατατέθηκε χθες στη Βουλή η τροπολογία του υπουργείου Εσωτερικών για την κυβερνησιμότητα των ΟΤΑ, σε συμμόρφωση με σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματικές διατάξεις του 2019, με τις οποίες μεταφέρθηκαν σημαντικές αρμοδιότητες των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων προς τις Οικονομικές Επιτροπές και τις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής των Δήμων και των Περιφερειών. Σύμφωνα με τον τότε υπουργό Εσωτερικών, Τάκη Θεοδωρικάκο, η μεταφορά των αρμοδιοτήτων κρίθηκε αναγκαία προκειμένου να διασφαλιστεί η κυβερνησιμότητα των ΟΤΑ, καθώς η απλή αναλογική είχε οδηγήσει σε μη αυτοδύναμες διοικήσεις στους περισσότερους δήμους και περιφέρειες.
Με την τροπολογία που κατέθεσε ο υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, στο νομοσχέδιο του υπουργείου του για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, μεταφέρονται ορισμένες αρμοδιότητες ξανά στα δημοτικά και τα περιφερειακά συμβούλια. Επίσης, η θητεία των μελών αυτών των επιτροπών γίνεται ξανά ετήσια από διετή, ενώ οι συνθέσεις των επιτροπών διατηρούνται ως έχουν.
Στις αρμοδιότητες που μεταφέρονται εκ νέου στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η κατάρτιση προϋπολογισμών, ισολογισμών, απολογισμών και των ετήσιων προγραμμάτων δράσης, καθώς και οι εκθέσεις πεπραγμένων των νομικών προσώπων και επιχειρήσεων του οικείου ΟΤΑ. Επίσης, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, η έγκριση των δαπανών και η διάθεση των πιστώσεων του προϋπολογισμού και η εισήγηση στο δημοτικό/περιφερειακό συμβούλιο του ετήσιου σχεδίου διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας του δήμου/περιφέρειας.
Στην ίδια τροπολογία περιλαμβάνεται διάταξη που προβλέπει τη δυνατότητα έκτακτης επιχορήγησης των ΔΕΥΑ (Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης) για την αντιμετώπιση των αυξημένων δαπανών τους που οφείλονται στις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης.
«Συμμόρφωση κατά το ήμισυ δεν υφίσταται», λέει ο ΣΥΡΙΖΑ
Ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Πάνος Σκουρλέτης, τόνισε πως, παρά τις διακηρύξεις του Μάκη Βορίδη για συμμόρφωση στην απόφαση της Ολομέλειας του Ανώτατου Δικαστηρίου, με την κατατεθείσα τροπολογία, επιστρέφονται μεν – κατά τεκμήριο αρμοδιότητας – στα Δημοτικά Συμβούλια οι, αντισυνταγματικά μεταβιβασθείσες στις Οικονομικές Επιτροπές, αρμοδιότητες αλλά δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κλεισθένη για τη συγκρότηση της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής. «Συμμόρφωση στις δικαστικές αποφάσεις κατά το ήμισυ δεν υφίσταται. Οφείλουμε δε, να επισημάνουμε ότι η σημαντική αυτή ρύθμιση κατατέθηκε ως τροπολογία μη δίνοντας τη δυνατότητα να εξεταστεί από την Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής» υπογράμμισε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και προσθέτει: «Επιμένει, λοιπόν, ο υπουργός Εσωτερικών και η κυβέρνηση της ΝΔ στην αντισυνταγματικότητα. Δεν μας εκπλήσσει, βέβαια, αφού είναι εμφανείς οι προθέσεις της σε μια σειρά ενεργειών να παραβιάζουν και να κουρελιάζουν το Σύνταγμα, με αποκορύφωμα το μείζον ζήτημα των υποκλοπών».
Αναλυτικά η τροπολογία Βορίδη
Α. Κατάργηση αρμοδιοτήτων Οικονομικής Επιτροπής
Με το άρθρο 2 τροποποιείται το άρθρο 72 του ν.3852/10.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, σκοπός της προωθούμενης ρύθμισης είναι η συμμόρφωση της διοίκησης με την υπ’ αρ. 2377/2022 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικράτειας, με την οποία κρίθηκε ότι η μεταφορά σημαντικών οικονομικών αρμοδιοτήτων του δημοτικού συμβουλίου στις οικονομικές επιτροπές βάσει των ν. 4623/2019 και 4625/2019 είναι αντισυνταγματική. Για τον λόγο αυτό, οι ανωτέρω αρμοδιότητες εξετάσθηκαν διεξοδικά και η μεγάλη πλειοψηφία αυτή ανατίθεται εκ νέου στο δημοτικό συμβούλιο, στη βάση του γενικού τεκμηρίου αρμοδιότητας, με αποτέλεσμα αυτές να αφαιρούνται από τον κατάλογο αρμοδιοτήτων των οικονομικών επιτροπών.
Στον παρακάτω πίνακα μπορείτε να δείτε τις αρμοδιότητες της Ο.Ε. στις οποίες επέρχονται αλλαγές και αυτές οι οποίες καταργούνται με το άρθρο 2 της εν λόγω τροπολογίας. Με διακριτή διαγραφή επισημαίνονται οι αρμοδιότητες που καταργούνται και με bold γράμματα οι διαφορές.
| Αρμοδιότητες πριν την τροπολογία | Αρμοδιότητες μετά την τροπολογία |
| γ) Εγκρίνει τον απολογισμό του Δήμου, καθώς και τους προϋπολογισμούς, ισολογισμούς, απολογισμούς, ετήσια προγράμματα δράσης και τις εκθέσεις πεπραγμένων των νομικών προσώπων και επιχειρήσεων του Δήμου. | γ) Εγκρίνει τον απολογισμό του Δήμου, |
| δ) Αποφασίζει για την υποβολή αιτημάτων πρόσληψης του πάσης φύσεως προσωπικού, συμπεριλαμβανομένων των δικηγόρων και νομικών συμβούλων με σχέση έμμισθης εντολής και των συμβασιούχων μίσθωσης έργου, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, καθώς και για την αναγκαιότητα πρόσληψης του προσωπικού των άρθρων 206, 209, 211 του ν. 3584/2007 και 36 του ν. 4765/2021. | |
| στ) Αποφασίζει για: i. Την κατάρτιση των όρων, τη σύνταξη των διακηρύξεων, τη διεξαγωγή και κατακύρωση κάθε μορφής δημοπρασιών και διαγωνισμών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αφορούν σε έργα, μελέτες, προμήθειες και υπηρεσίες, καθώς και τη συγκρότηση των ειδικών επιτροπών διεξαγωγής και αξιολόγησης από μέλη της ή ειδικούς επιστήμονες, υπαλλήλους του Δήμου ή δημόσιους υπαλλήλους. ii. Την τροποποίηση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων, σύμφωνα με την εφαρμοζόμενη σε κάθε περίπτωση νομοθεσία, και εγκρίνει το πρωτόκολλο παραλαβής με αιτιολογημένη απόφασή της. | στ) Αποφασίζει για την κατάρτιση των όρων, τη σύνταξη των διακηρύξεων, τη διεξαγωγή και κατακύρωση κάθε μορφής δημοπρασιών και διαγωνισμών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αφορούν σε έργα, μελέτες, προμήθειες και υπηρεσίες, καθώς και τη συγκρότηση των ειδικών επιτροπών διεξαγωγής και αξιολόγησης από μέλη της ή ειδικούς επιστήμονες, υπαλλήλους του Δήμου ή δημόσιους υπαλλήλους |
| ζ) Ασκεί καθήκοντα αναθέτουσας αρχής για τις συμβάσεις έργου, μελετών, υπηρεσιών και προμηθειών, ανεξαρτήτως προϋπολογισμού, πλην των περιπτώσεων απευθείας ανάθεσης που υπάγονται στην αρμοδιότητα του δημάρχου και των περιπτώσεων του άρθρου 44 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), και αποφασίζει για την έγκριση και παραλαβή των πάσης φύσεως μελετών του δήμου, σύμφωνα με το άρθρο 189 του ν. 4412/2016. | ζ) Ασκεί τα καθήκοντα αναθέτουσας αρχής κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης των συμβάσεων έργων, μελετών, υπηρεσιών και προμηθειών, ανεξαρτήτως προϋπολογισμού, πλην των περιπτώσεων της απευθείας ανάθεσης, που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Δημάρχου |
| θ) Αποφασίζει για την έγκριση των όρων και τη σύναψη κάθε είδους προγραμματικών συμβάσεων και συμβάσεων του άρθρου 12 του ν. 4412/2016. | |
| ιε) Αποφασίζει για: i. Τη διαγραφή χρεών και την απαλλαγή από προσαυξήσεις, κατά το άρθρο 174 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. ii. Τη διευκόλυνση οφειλετών για ποσά άνω των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ, κατά το άρθρο 170 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. iii. Τη χρηματοδότηση κοινωφελών επιχειρήσεων κατά την παρ. 1 του άρθρου 259 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, καθώς και για την έγκριση της απόφασης του διοικητικού συμβουλίου της κοινωφελούς επιχείρησης για είσπραξη εύλογης αποζημίωσης κατά την παρ. 3 του ίδιου άρθρου. iν. την παραχώρηση εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και μέσων προς τις κοινωφελείς επιχειρήσεις, κατά την παρ. 4 του άρθρου 259 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, | ιε) Αποφασίζει για: ii. Τη διευκόλυνση οφειλετών για ποσά άνω των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ, κατά το άρθρο 170 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. iν. την παραχώρηση εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και μέσων προς τις κοινωφελείς επιχειρήσεις, κατά την παρ. 4 του άρθρου 259 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, |
| ιζ) Αποφασίζει για τη σύναψη χρηματοδοτικών μισθώσεων (leasing) μηχανολογικού εξοπλισμού και οχημάτων του Δήμου. | |
| ιθ) Αποφασίζει για τον καθορισμό ή την αναπροσαρμογή των τελών, δικαιωμάτων και γενικώς των εσόδων των δημοτικών κοιμητηρίων, τα οποία προβλέπονται με τον Κανονισμό Λειτουργίας τους, κατά την παρ. 1 του άρθρου 4 του α.ν. 582/1968 (Α’ 225). | |
| κ) Αποφασίζει για την ίδρυση ή συμμετοχή του δήμου σε Αναπτυξιακό Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης του άρθρου 2 του ν. 4674/2020 (Α΄ 53) ή για την προσαρμογή υφισταμένων αναπτυξιακών ανωνύμων εταιρειών και δικτύων δήμων στις διατάξεις του άρθρου 2 του ν. 4674/2020. | |
| κα) Αποφασίζει για τον ορισμό εκπροσώπου του δήμου στις Γενικές Συνελεύσεις Ανωνύμων Εταιρειών και Αναπτυξιακών Οργανισμών του άρθρου 2 του ν. 4674/ 2020 (Α΄ 53). | |
| κγ) Ασκεί τις αρμοδιότητες της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής στους δήμους με πληθυσμό μέχρι δέκα χιλιάδες (10.000) κατοίκους. | |
| κδ) Αποφασίζει την αποδοχή ή την απόρριψη προτάσεων περί παραχώρησης χρήσης ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. του Ελληνικού Δημοσίου, των εταιρειών του Ελληνικού Δημοσίου, της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (Ε.Ε.ΣΥ.Π., Υπερταμείο), του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.) και της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε.), προς τους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού και συμφωνεί το αντάλλαγμα και τους όρους της σύμβασης παραχώρησης. |
Επιπλέον αντικαθίσταται η παρ.2 του άρθρου 72 του ν.3852/10 και προστίθεται νέα παρ.4 και προτείνεται η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής για παραπομπή συγκεκριμένου θέματος αρμοδιότητάς της στο δημοτικό συμβούλιο, να λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της.
Επιπλέον, απαλείφεται η δυνατότητα μεταβίβασης αρμοδιοτήτων του δημοτικού συμβουλίου στην Οικονομική Επιτροπή και δίνεται η δυνατότητα στο δημοτικό συμβούλιο να αποφασίζει για θέματα ιδιαίτερα σοβαρά ότι θα ασκήσει το ίδιο αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής.
Β. Θητεία και χρόνος εκλογής μελών οικονομικής επιτροπής και επιτροπής ποιότητας ζωής δήμων
Με την παρ.1 του άρθρου 3 τροποποιείται η παρ.2 του άρθρου 74 του ν.3852/10 και η θητεία της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής των δήμων καθίσταται ετήσια από διετής, και κατ’ ακολουθία τροποποιείται και ο χρόνος διεξαγωγής της εκλογής των μελών των οικονομικών επιτροπών και των επιτροπών ποιότητας ζωής των δήμων, σε συνέχεια της αναμόρφωσης των αρμοδιοτήτων τους και της συμμόρφωσης προς την υπ’ αρ. 2377/2022 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικράτειας. Ειδικότερα, προτείνεται το δημοτικό συμβούλιο να εκλέγει τις ανωτέρω επιτροπές την πρώτη Κυριακή του Ιανουάριου κάθε έτους.
Σύμφωνα με το άρθρο 8 η ανωτέρω παρ. 1 του άρθρου 3 ισχύει για τις δημοτικές αρχές που θα προκύψουν από τις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023.
Γ. Αρμόδιο όργανο λήψης αποφάσεων ρύθμισης κυκλοφορίας
Με το άρθρο 7 τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 82 του ν. 3463/2006 (Α’ 114) ως προς το αρμόδιο όργανο λήψης αποφάσεων που αφορούν την κυκλοφορία και προβλέπεται η επαναφορά της αρμοδιότητας στο Δημοτικό Συμβούλιο το οποίο θα λαμβάνει τις αποφάσεις μετά από εισήγηση της επιτροπής ποιότητας ζωής του δήμου και στη συνέχεια θα τις υποβάλλει για έγκριση και εκτέλεση κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 52 του ν. 2696/1999 (Α’ 57).
Δ. Έκτακτη επιχορήγηση Δ.Ε.Υ.Α. και Συνδέσμων Ύδρευσης Ο.Τ.Α. για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης
Με το άρθρο 1 θεσπίζεται η δυνατότητα έκτακτης επιχορήγησης των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) και των συνδέσμων ύδρευσης ΟΤΑ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης από πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού μέσω του προϋπολογισμού του Υπουργείου Εσωτερικών. Για τον λόγο αυτό παρέχεται εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Εσωτερικών και Οικονομικών, με κοινή τους απόφαση, να καθορίζουν τον τρόπο, τη διαδικασία και το ύψος των δαπανών που επιχορηγούνται ανά Δ.Ε.Υ.Α. και Σύνδεσμο Ύδρευσης ΟΤΑ λόγω των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης.
