Έχουν μηδενιστεί οι εκκρεμείς συντάξεις μέχρι το 2020, αλλά αρκετές υπολογίζονται λάθος
Επιμέλεια: Μ. Δημητρόπουλος
Ο δραστικός περιορισμός του αριθμού των εκκρεμών συντάξεων, οι κυβερνητικές εξαγγελίες για μηδενισμό των αιτήσεων λήψης κύριας σύνταξης πριν από το τέλος του 2022, καθώς και οι νέες διαδικασίες έκδοσης fast track συντάξεων, αλλά και συντάξεων εμπιστοσύνης, αποτελούν μέρος του σχεδίου της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας και του ΕΦΚΑ, με στόχο την επίλυση ενός προβλήματος που ταλάνιζε την ελληνική κοινωνία πολλά χρόνια.
Προκαλούν όμως και αβεβαιότητα και ανησυχία στους κόλπους των εν αναμονή αλλά και των νέων συνταξιούχων, καθώς πληθαίνουν οι περιπτώσεις – αναφορές τόσο για λάθη στις νέες συντάξεις όσο και για αιτήσεις συνταξιοδότησης που δεν έχουν διεκπεραιωθεί, παρότι έχουν υποβληθεί ακόμη και πριν από το 2019. Το υπουργείο Εργασίας υπογραμμίζει πως από το 2021 και πίσω εκκρεμούν στον τομέα των αιτήσεων για τη λήψη κύριας σύνταξης περίπου 9.500 «προβληματικές περιπτώσεις». Από αυτές, οι 270 είναι υποθέσεις με ενστάσεις και δικαστικά θέματα, οι 730 υποθέσεις χωρίς ιατρική γνωμάτευση, 600 υποθέσεις με οφειλές άνω των προβλεπομένων ορίων και 7.900 υποθέσεις που δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα σύμφωνα με τα μηχανογραφικά στοιχεία του ΕΦΚΑ. Όσο για τα λάθη, ξεκαθαρίζει πως αποκλίσεις στα ποσά υπήρχαν και πριν από τις fast track συντάξεις, δέχεται πως υπάρχει ένα 20% που παρατηρούνται αποκλίσεις και σημειώνει ότι, όπως συνέβαινε παγίως σε τέτοιες περιπτώσεις, εκδίδονται με επιφύλαξη. Στις περιπτώσεις που οι αποκλίσεις είναι μεγάλες, τότε οι υπάλληλοι τις εξετάζουν κατά προτεραιότητα και τις εξαλείφουν σε σύντομο χρόνο. Οι υπόλοιπες περιπτώσεις θα αντιμετωπιστούν σταδιακά τους επόμενους μήνες.
Η διαδικασία fast track
Η έκδοση πολλών κατηγοριών συντάξεων ακόμη και σε 60 ημέρες είναι πλέον εφικτή με τη συμβολή της fast track διαδικασίας που έκανε πρεμιέρα τον Ιούνιο. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΕΦΚΑ, μηδενίστηκαν οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις και για το έτος 2020.
Συνολικά έχουν μηδενιστεί οι εκκρεμείς συντάξεις, πλην διεθνών και ανελαστικών, για τα έτη 2016, 2017, 2018, 2019 και 2020. Για το 2021, το ποσοστό ολοκλήρωσης αγγίζει το 95,5% (εκκρεμούν προς εκκαθάριση 8.890 αιτήσεις), ενώ, παράλληλα, έχει ήδη εκκαθαριστεί πάνω από το 85% των αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν μέχρι και το τέλος Ιουνίου 2022 (εκκρεμούν προς εκκαθάριση 17.000 αιτήσεις). Μάλιστα ο Σεπτέμβριος κρίθηκε ο πιο παραγωγικός μήνας από την αρχή που μπήκε σε εφαρμογή το project της επίσπευσης, φτάνοντας τις 29.000 απονομές.
Ωστόσο με τη fast track διαδικασία ελλοχεύουν κάποιοι κίνδυνοι, καθώς η σύνταξη βγαίνει με βάση δύο μόνο δεδομένα:
Πρώτον, το ασφαλιστικό ιστορικό όπως είναι καταγεγραμμένο στο ηλεκτρονικό σύστημα «ΑΤΛΑΣ» του ΕΦΚΑ.
Και δεύτερον, τις δηλώσεις και στοιχεία που έχουν υποβάλει οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι με την αίτησή τους για συνταξιοδότηση για να τεκμηριώσουν ότι έχουν περισσότερο χρόνο από αυτόν που «βλέπει» το σύστημα του ΕΦΚΑ.
Έτσι, έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις που το σύστημα «είδε» τον μισό χρόνο ασφάλισης ή τον χρόνο ασφάλισης που διένυσε ο ασφαλισμένος μόνο από το ένα ταμείο και όχι από τα τρία στα οποία ασφαλιζόταν διαδοχικά.
Ενδεικτικές περιπτώσεις σφάλματος
Ενδεικτική είναι η περίπτωση ασφαλισμένου ο οποίος είχε διανύσει συνολικά 40 χρόνια ασφάλισης στο πρώην ΙΚΑ και το πρώην ΟΑΕΕ και έλαβε προσωρινή σύνταξη 1.097 ευρώ που αντιστοιχεί στο 80% της οριστικής του σύνταξης ύψους 1.372 ευρώ.
Όμως το ηλεκτρονικό σύστημα για την έκδοση «συντάξεων εμπιστοσύνης» που επεξεργάζεται αιτήσεις πριν από τις 31 Μαρτίου 2022 «είδε» μόνο τα 19 από τα 40 χρόνια που είχαν διανυθεί στο πρώην ΙΚΑ. Η «παράβλεψη» του συστήματος είχε ως αποτέλεσμα η απόφαση που εκδόθηκε να αναφέρει πως ο εν λόγω συνταξιούχος δικαιούται σύνταξη 731,13 ευρώ, από 1.372, δηλαδή σχεδόν τα μισά. Και δεν έφτανε αυτό. Με βάση τη νέα απόφαση που προέβλεπε μικρότερη σύνταξη, ο ΕΦΚΑ προχώρησε στη μηνιαία παρακράτηση ποσού, θεωρώντας ότι η προσωρινή σύνταξη που ελάμβανε ήταν μεγάλη. Τελικά, ο εν λόγω συνταξιούχος από τα 1.372 που προσδοκούσε βάζει κάθε μήνα στην τσέπη του 370 ευρώ.
Σε μια δεύτερη περίπτωση, η συνταξιοδοτική απόφαση από 994 ευρώ που υπολόγιζε ο συνταξιούχος, ανέγραψε το ποσό των 385,38 ευρώ το οποίο επιμερίζεται στην εθνική σύνταξη ύψους 384 ευρώ και στην ανταποδοτική ύψους 1,38 ευρώ!
Σε μια τρίτη περίπτωση, ασφαλισμένος με 34 χρόνια ασφάλισης σε ΙΚΑ και ΟΑΕΕ υπολόγιζε ότι θα λάμβανε σύνταξη περίπου 1.300 ευρώ. Όμως το σύστημα «διάβασε» μόνο τα 25 από τα 34 χρόνια με αποτέλεσμα να του απονεμηθεί σύνταξη 586 ευρώ.
Πού εντοπίζονται οι «παραβλέψεις»
Οι «παραβλέψεις» του συστήματος, σύμφωνα με τους ειδικούς στην ασφάλιση, εντοπίζονται κυρίως σε συντάξεις που αφορούν ΙΚΑ και Δημόσιο, ΙΚΑ και ΟΑΕΕ, νομικά πρόσωπα και Δημόσιο.
Η διοίκηση του ΕΦΚΑ έχει παραδεχτεί ότι υπάρχει περιορισμένος αριθμός αποκλίσεων οι οποίες θα διορθωθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του ΕΦΚΑ Όμηρο Τσάπαλο, οι αποκλίσεις του συστήματος αφορούν μόνο ένα 20%.
«Κάποιοι επιμένουν να αναφέρουν ότι οι συντάξεις εκδίδονται με λάθος τρόπο. Δεν είναι αλήθεια. Οι όποιες αποκλίσεις προκύπτουν για περιορισμένο αριθμό συνταξιοδοτικών αποφάσεων αντιμετωπίζονται άμεσα με στόχο η διαφορά να πιστώνεται εντός λίγων μηνών στους δικαιούχους», επισημαίνει ο κ. Τσάπαλος.
«Αποκλίσεις άλλωστε υπήρχαν και στο παρελθόν και διορθώνονται με τους συμψηφισμούς που προβλέπονται έτσι κι αλλιώς από τον νόμο. Και για να είμαι πιο σαφής, το 80% των συντάξεων που εκδίδεται με τη fast track διαδικασία εκδίδεται χωρίς καμία απόκλιση ως προς τα ποσά που δικαιούται ο συνταξιούχος. Για το υπόλοιπο 20% των περιπτώσεων έχει ήδη δοθεί εντολή από την Διοίκηση του Οργανισμού, κάθε φορά που παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις να εξετάζονται κατά προτεραιότητα. Οπως και γίνεται. Οσοι λοιπόν επιμένουν σε μαζικά λάθη στις συντάξεις, ας μας προσκομίσουν μαζικά συνταξιοδοτικές αποφάσεις που πράγματι βγήκαν με λάθος ή μη νόμιμο τρόπο για να τις εξετάσουμε».
Ωστόσο, αυτοί οι λίγοι «άτυχοι» που έγιναν στόχος των… αστοχιών δεν θα γλιτώσουν την ταλαιπωρία καθώς οι επιτροπές του ΕΦΚΑ που εξετάζουν τις ενστάσεις έχουν χρονοβόρες διαδικασίες. Πιο δύσκολα είναι τα πράγματα στο Δημόσιο, όπου το Ελεγκτικό Συνέδριο αυτή την περίοδο επεξεργάζεται τις ενστάσεις του 2017.
Διονύσης Καλαματιανός
«Φιέστες παραπλάνησης και με τις εκκρεμείς συντάξεις»
«Για ακόμη μια φορά η κυβέρνηση βρίσκεται εκτεθειμένη στα μάτια των πολιτών. Οι φιέστες και οι πανηγυρισμοί για τη δήθεν εκκαθάριση των εκκρεμών συντάξεων αποδείχτηκαν φούσκα ολκής που έσκασε με κρότο. Καμία πραγματική επίλυση αυτού του ευαίσθητου ζητήματος δεν υπήρξε, παρά μόνο αλχημείες που ουσιαστικά δημιουργούν νέες στρεβλώσεις και προβλήματα, σε ένα καυτό κοινωνικό θέμα που οι κυβερνώντες γιγάντωσαν με τις πολιτικές τους.
Με τη διαδικασία των «fast track συντάξεων», περισσότερες από τις μισές συντάξεις που βγαίνουν, υπολογίζονται λάθος. Αυτό θα έχει δραματικές συνέπειες, καθώς πολλοί ασφαλισμένοι δε λαμβάνουν τη σύνταξη που δικαιούνται, σύμφωνα με τις εισφορές που πλήρωσαν και άλλοι θα κληθούν να επιστρέψουν ποσά που ήδη έχουν λάβει.
Προς τι, λοιπόν, οι φιέστες; Επειδή μέσα στη γενικευμένη ακρίβεια και την οικονομική δυσπραγία χορηγούνται λανθασμένα ποσά συντάξεων; Για αυτό υπερηφανεύονται και πανηγυρίζουν οι κυβερνώντες; Αλήθεια για τις 125.000 επικουρικές συντάξεις που εκκρεμούν, τις 25.000 διεθνείς συντάξεις, τα 55.000 εφάπαξ και τις 60.000 παράλληλες συντάξεις, που επίσης δεν έχουν καταβληθεί, γιατί δε μιλούν;
Η αλήθεια που κρύβει η κυβέρνηση είναι ότι δεν έλυσε πραγματικά το πρόβλημα. Αν ενδιαφερόταν να δώσει ουσιαστικό τέλος στο ζήτημα των εκκρεμών συντάξεων θα ενίσχυε τον υποστελεχωμένο ΕΦΚΑ και τις υπηρεσίες του με προσωπικό και υλικοτεχνικά μέσα. Από επιλογή δεν το έκανε. Αυτό οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι το γνωρίζουν πολύ καλά. Σύντομα θα δώσουν την απάντηση τους στην κάλπη».
Νίκος Καλάκος, οικονομολόγος και τ. Γενικός Διευθυντής Επικουρικής Ασφάλισης & Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΠ)
«Στις κύριες συντάξεις καταγράφεται πολύ μεγάλη πρόοδος»
«H κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας παρέλαβε μια χαώδη και ναρκοθετημένη κατάσταση στην έκδοση των συντάξεων, καθώς η προηγούμενη κυβέρνηση θέσπισε τον ν. 4387/2016, γνωστό ως νόμο Κατρούγκαλου, αλλά επί τρία χρόνια δεν έκανε τίποτα για να τον εφαρμόσει στην πράξη, αφού ούτε πλατφόρμες ίδρυσε ούτε εγκυκλίους εξέδωσε. Παρ’ όλα αυτά, η σημερινή κυβέρνηση κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες και ήδη έχει κάνει πολύ σημαντικά βήματα βελτίωσης της κατάστασης, παρότι ο ΕΦΚΑ παραμένει προβληματικός οργανισμός όσον αφορά την εξυπηρέτηση των πολιτών. Στις κύριες συντάξεις καταγράφεται πολύ μεγάλη πρόοδος, κυρίως με την αυτόματη fast tack διαδικασία. Βέβαια, λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της έκδοσης συντάξεως, έχουν προκύψει λάθη στη διαδικασία, κυρίως σε τέσσερις κατηγορίες: στη διαδοχική ασφάλιση, όπου συνήθως δεν λαμβάνεται υπόψη ολόκληρος ο χρόνος ασφάλισης, στην αναγνώριση των πλασματικών χρόνων, στο ΔΑΥΚ και στο ποσοστό αναπλήρωσης όταν ο χρόνος διαδοχικής ασφάλισης έχει πολλά διακεκομμένα χρονικά διαστήματα. Επίσης εκτιμάται ότι εκκρεμούν 30 με 35.000 συντάξεις, εκ των οποίων οι 25.000 αφορούν διεθνείς συντάξεις, έχουν δηλαδή συντάξιμο χρόνο σε κράτος του εξωτερικού. Σημαντικές εκκρεμότητες υπάρχουν και στις επικουρικές συντάξεις, περίπου 120.000 και η αναμονή έκδοσης φτάνει μέχρι και πέντε χρόνια πίσω, καθώς και 25.000 εφάπαξ βοηθήματα και 15.000 μερίσματα σε αναμονή. Πολλές είναι οι εκκρεμότητες πολιτών απέναντι στον ΕΦΚΑ, ειδικά στην παράλληλη ασφάλιση, καθώς περιμένουν επί χρόνια τον επανυπολογισμό της σύνταξης για να γίνει η προσαύξηση λόγω της παράλληλης απασχόλησης. Επίσης υπάρχει ζήτημα καθυστέρησης με τις αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με την απονομή συντάξεων, καθώς και χιλιάδες περιπτώσεις επανυπολογισμού των συντάξεων σε όσους είναι ήδη συνταξιούχοι αλλά έχουν αυξήσει τον χρόνο απασχόλησης. Μεγάλη καθυστέρηση έως και τέσσερα έτη διαπιστώνεται και στην πληρωμή αναδρομικών συντάξεων στους συνταξιούχους με καταβολή δύο ασφαλιστικών εισφορών (μία στο Δημόσιο σαν εργαζόμενοι στο Δημόσιο και μία στον ασφαλιστικό τους φορέα εξ ιδιότητος)».
