Αναποτελεσματικό και πανάκριβο το μοντέλο δασοπυρόσβεσης
Επιτακτική η ανάγκη να δημιουργηθεί ένας ενιαίος φορέας πρόληψης πυρκαγιών και αποκατάστασης των καμένων εκτάσεων
Το μοντέλο δασοπροστασίας που δοκιμάστηκε τα τελευταία 23 χρόνια αποδείχθηκε ανεπαρκές και αναποτελεσματικό και πρέπει να δημιουργηθεί ένας ενιαίος φορέας πρόληψης πυρκαγιών και αποκατάστασης των καμένων εκτάσεων. Αυτό είναι το σημαντικότερο συμπέρασμα της πρόσφατης έρευνας «Οι φονικές και καταστροφικές δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα (1981-2020)» που πραγματοποίησε ο απόστρατος αντιστράτηγος και υπαρχηγός της Πυροσβεστικής και νυν ειδικός ερευνητής και πραγματογνώμονας Ανδριανός Γκουρμπάτσης (στην ιστοσελίδα του eglimata-emprismou.gr).
Πως αναφέρει ο ίδιος, η έρευνα αποδεικνύει ότι η αιτιολογική έκθεση που οδήγησε να αναλάβει η Πυροσβεστική τη διαχείριση της δασοπροστασίας και η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το νέο μοντέλο θα ήταν πιο οικονομικό και πιο αποτελεσματικό, απέτυχε παταγωδώς, αφού ούτε το ένα αλλά ούτε και το άλλο συνέβη.
«Η παρούσα έρευνά μου μεταξύ άλλων κατέδειξε ότι το μοντέλο ανάθεσης, από το έτος 1998 με τον Ν. 2612/1998 έως και σήμερα, της δασοπυρόσβεσης (καταστολής των δασικών πυρκαγιών) στο Πυροσβεστικό Σώμα, ενώ η πρόληψη είναι ευθύνη της Δασικής Υπηρεσίας, έχει παταγωδώς αποτύχει. Και τούτο γιατί και πολύ δαπανηρό αποδείχθηκε ότι είναι (για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 500 εκατομμύρια ευρώ) αλλά και εξόχως αναποτελεσματικό», σημειώνει. Και προσθέτει: «Εν όψει τούτου, σε συνδυασμό και με την κλιματική κρίση που είναι εδώ και μας δείχνει όλο και πιο συχνά τις συνέπειές της, η πολιτεία οφείλει άμεσα να αναθεωρήσει το μοντέλο δασοπροστασίας της χώρας, όπου η διαχείριση (τόσο η πρόληψη όσο και η καταστολή) των πυρκαγιών δασών θα είναι ευθύνη ενός φορέα, γιατί μόνον έτσι θα προστατευτεί το φυσικό περιβάλλον γενικώς και ειδικά ο δασικός πλούτος της χώρας μας».
Η έρευνα είναι χωρισμένη σε δύο περιόδους: από το 1980 έως και τον Απρίλιο του 1998, που την ευθύνη της δασοπυρόσβεσης είχε η Δασική Υπηρεσία, και από τον Μάιο του 1998 έως και τον Ιούνιο του 2021, που την ευθύνη της δασοπυρόσβεσης έχει η Πυροσβεστική.
Την περίοδο 1980-1997, με τη Δασική Υπηρεσία, προκλήθηκαν 26.595 δασικές πυρκαγιές από τις οποίες κάηκαν 8.432.810 στρέμματα. Την περίοδο 1998-2020, με την Πυροσβεστική, προκλήθηκαν 233.682 αγροτοδασικές πυρκαγιές (το 12,7% ήταν δασικές) από τις οποίες κάηκαν 9.757.782 στρέμματα.
Τα 8 στα 10 θύματα από δασική πυρκαγιά σημειώνονται την περίοδο 1998-2021, με τον αριθμό να φτάνει τους 250 νεκρούς, οι μισοί στην Αττική. Από τις 10 φονικότερες πυρκαγιές της σύγχρονης ιστορίας στην Ελλάδα, οι τέσσερις σημειώνονται την περίοδο μέχρι το 1998 με 34 νεκρούς (5 στο Τατόι το 1916, 6 στην Καβάλα το 1985, 13 στην Ικαρία το 1993, 10 στη Δράμα το 1994), ενώ μετά το 1998 καταγράφονται οι υπόλοιπες έξι φονικότερες πυρκαγιές με 179 νεκρούς (4 στον Υμηττό το 1998, 6 στη Λακωνία το 2007, άλλοι τόσοι στην Εύβοια την ίδια χρονιά, συνολικά 61 στη μεγάλη φωτιά σε Αρκαδία και Ηλεία επίσης το 2007, 11 στα Ιωάννινα το 2000 και 103 στη φωτιά στο Μάτι του 2018).
Από τον συνολικό αριθμό των 250 νεκρών, τα 207 θύματα ήταν ιδιώτες (ποσοστό 82,8%), τα 18 θύματα ήταν στελέχη των Ε.Δ. (ποσοστό 7,2%), τα 11 ήταν εποχικοί πυροσβέστες (ποσοστό 4,4%), τα 7 ήταν στελέχη της Δασικής Υπηρεσίας -1 δασολόγος και 6 δασοκομάντος/εποχικοί δασοπυροσβέστες- (ποσοστό 2,8%), τα 5 μόνιμα στελέχη του Π.Σ. (ποσοστό 2%) και τα 2 ήταν εθελοντές πυροσβέστες (ποσοστό 0,8%).
Οι τρεις περιοχές της Ελλάδας με τα περισσότερα ανθρώπινα θύματα στο υπό έρευνα διάστημα των 41 ετών είναι η Αττική με 120 θύματα σε 7 πυρκαγιές, η Ηλεία με 43 θύματα σε 2 πυρκαγιές και η Ικαρία με 13 θύματα σε μία πυρκαγιά. Στη Βορειοανατολική Αττική (Νταού Πεντέλης – Ν. Βουτζάς – Μάτι – Κόκκινο Λιμανάκι) σημειώθηκε και η φονικότερη δασική πυρκαγιά στην Ελλάδα αλλά και η δεύτερη παγκοσμίως στον 21ο αιώνα με 103 νεκρούς και 58 σοβαρά εγκαυματίες.
Κάηκε το 13,8% της Ελλάδας
Από τα συμπεράσματα της έρευνας ξεχωρίζουν και τα εξής:
● Από τις συνολικά 56.326 δασικές πυρκαγιές έχουν καταστραφεί 18.190.592 στρέμματα, το 13,8% της έκτασης της Ελλάδας. «Κάηκε δηλαδή έκταση ίση συνολικά με τη συνολική έκταση της Πελοποννήσου και της Αττικής», αναφέρει η έρευνα.
● Ο μέσος ετήσιος αριθμός των δασικών πυρκαγιών είναι 1.373,8, ενώ ο μέσος ετήσιος αριθμός των καμένων αγροτοδασικών εκτάσεων είναι 443.672,9 στρέμματα.
● Στην Αττική προκαλείται η 1 σχεδόν στις 6 από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές της επικράτειας και σ’ αυτήν καταστρέφεται το 6,3% του συνολικού αριθμού των καμένων εκτάσεων στην επικράτεια.
Εκτίναξη καμένων εκτάσεων το 2021
Όπως επισήμανε ο πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής, στην έρευνα δεν συμπεριλαμβάνονται τα στοιχεία που προκύπτουν από το EFFIS της Ε.Ε., από την 1η Ιανουαρίου έως την 27η Ιουλίου 2021, τα οποία και δείχνουν ότι έχουν καεί 152.000 στρέμματα (αριθμός διπλάσιος από τον μέσο αριθμό των καμένων εκτάσεων κατά το διάστημα 2008-2020) και ότι οι δασικές πυρκαγιές, από τις οποίες προξενήθηκε η καταστροφή αυτή, είναι διπλάσιες από τις πυρκαγιές των τελευταίων 23 ετών.
Την ίδια ώρα για τη φετινή αντιπυρική περίοδο η Πολιτική Προστασία έχει μισθώσει τον μεγαλύτερο αριθμό πτητικών μέσων αεροπυρόσβεσης (σ.σ.: συνολικά 74 πτητικά μέσα από τα οποία τα 31 είναι για αεροπυρόσβεση) με το κόστος να αγγίζει τα 50.000.000 ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τα έξοδα για το πτητικό έργο τους που αναμένεται να φτάσουν περίπου στο ίδιο ύψος, θα ξοδέψουμε, δηλαδή, συνολικά 100.000.000 ευρώ.
