Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΕλλάδαΗ Μάχη στα στενά του Αγίου Αθανασίου (Μάρτιος 1821)

Η Μάχη στα στενά του Αγίου Αθανασίου (Μάρτιος 1821)

* Η Μάχη των Στενών του Αγίου Αθανασίου αποτέλεσε την πρώτη εκ του συστάδην μάχη Ελλήνων και Τούρκων το 1821

Οι Φαναρίτες Τούρκοι, όταν διαπίστωσαν ότι οι Έλληνες της περιφέρειάς τους συγκεντρώνουν ένοπλα σώματα τον Μάρτιο του 1821, προφανώς για να στραφούν εναντίον των Οθωμανών Μουσουλμάνων, ζήτησαν από τους Μουσουλμάνους της περιοχής τους (μέχρι την Ζαχάρω και την Κρέστενα) να συμπτυχθούν προς το Φανάρι.

  Λίγο κάτω από τον Αλφειό ποταμό, στα δυο χωριά Αγουλινίτσα και Βολάντζα (τα σημερινά Επιτάλιο και Αλφειούσα αντίστοιχα) οι εκεί αγρότες μαχητές πήραν τα αυτοσχέδια τις πιο πολλές φορές όπλα τους και υπό τον Αλέξιο Μοσχούλα και άλλους αγωνιστές ενώθηκαν με τις λοιπές δυνάμεις των Πυργίων αγωνιστών, υπό τον Χαραλάμπη Βιλαέτη.

  Οι Χριστιανοί της περιοχής Φαναρίου και της Ανδρίτσαινας (η Ανδρίτσαινα ήταν σημαντική πόλη της Πελοποννήσου το 1821) και των χωριών της ορεινής επαρχίας Ολυμπίας συμμετείχαν υπό τους Ζαριφοπουλαίους, Χριστόπουλους και τους Κανελλόπουλους.

  Όταν σήμανε η ώρα της Επανάστασης, οι πρόκριτοι και οι κάτοικοι της περιοχής Ανδρίτσαινας εξέλεξαν ως αρχηγό των όπλων, τοπικό στρατηγό θα λέγαμε τον Τζανέτο Χριστόπουλο (διακεκριμένη μορφή της περιοχής και Φιλικό).

  Οι κάτοικοι της Ζούρτσας (σημερινής Νέας ή Κάτω Φιγαλείας) και των χωριών της ήταν υπό την αρχηγία των Ανδριτσάνων και των αρχηγών των Σουλιμοχωρίων (δηλαδή των Αθανασίου Γρηγοριάδη, Παπατζώνη, Παπατζώρη). Γίνεται μάλιστα κήρυξη της Επανάστασης στον ιερό ναό της Ζούρτσας.

  Η κρίσιμη στιγμή για την επικράτηση των Ελλήνων στο Βόρειο τμήμα της Επαρχίας Ολυμπίας θα είναι η Νίκη στα Στενά του Αγίου Αθανασίου (27 Μαρτίου) που θα αποτελέσει την πρώτη εκ του συστάδην μάχη Ελλήνων και Τούρκων το 1821, και την πρώτη Ελληνική νίκη στην Επανάσταση κατά την ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΒ.

  Οι Έλληνες θα κυριαρχήσουν και οι Ολύμπιοι αγωνιστές θα συνδράμουν στη συνέχεια την κοινή Ελληνική Εκστρατεία εναντίον της επικίνδυνης βάσης των Τουρκαλβανών του Λάλα, τον Μάιο και Ιούνιο του 1821.

Το χρονικό της Μάχης

Οι Έλληνες του Φαναρίου αμέσως μετά την αναχώρηση των Φαναριτών Τούρκων ενώθηκαν με τους κατοίκους της Ανδρίτσαινας και σε πανηγυρική δοξολογία στην Αγία Βαρβάρα Ανδρίτσαινας οι πρόκριτοι της περιοχής Πολυχρόνης και Νικόλαος Τζανετόπουλος (ή Ζανετόπουλος) και ο Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος, ύψωσαν τη σημαία της Επανάστασης.

 Οι ένοπλοι άνδρες της περιοχής έκαναν αρχηγό τους τον Τζανέτο Χριστόπουλο και ξεκίνησαν εναντίον των Τούρκων.

  Καθώς οι στρατοπεδευμένοι Τούρκοι έβλεπαν τις φωτιές των Ελλήνων κοντά στο χωριό Ρόβια, ανησυχούσαν για το πιθανό μέγεθος του κινδύνου.

  Τα χαράματα στις 27 Μαρτίου 1821 φάνηκαν οι ερχόμενοι από την περιοχή της Ανδρίτσαινας Τούρκοι. Προχωρούσαν σε μακριά γραμμή, που το μήκος της εκτεινόταν «επί δίωρον διάστημα», καθώς ο δρόμος ήταν στενός. Στη μέση είχαν τοποθετήσει τα γυναικόπαιδα και τα ζώα και στις άκρες είχαν τοποθετηθεί οι ένοπλοι. Εδώ θα εφαρμόζονταν η τακτική του Κολοκοτρώνη και θα έφερνε μεγάλη επιτυχία.

  Μόλις οι Τούρκοι εισερχόμενοι στην περιοχή αντιλήφθηκαν ότι υπήρχαν ένοπλοι Έλληνες γύρω, στη διάβαση του Αγίου Αθανασίου, πήραν θέσεις μάχης. Λιγότεροι ήσαν οι Έλληνες (περίπου 300 Μανιάτες), αλλά η στρατηγική τους θέση τους έδινε πλεονέκτημα στις επιθέσεις που έκαναν οι πολυαριθμότεροι Τούρκοι. Όπως αναφέρεται σε όλες τις περιγραφές της μάχης, επί 6 ώρες περίπου 300 Έλληνες αντιστάθηκαν στις ορμητικές εφόδους 1700 Τούρκων. Ωστόσο μετά από έξι ώρες μάχης τελείωσαν τα Ελληνικά πυρομαχικά και τραυματίστηκαν οπλαρχηγοί των Μανιατών (Αθανάσιος Δουράκης και Πιέρος Βοϊδής Μαυρομιχάλης), ενώ είχαν σκοτωθεί 5-6 συμπατριώτες τους.

  Aυτή την Ελληνική αδυναμία εκμεταλλεύθηκαν οι Τούρκοι και περνούν την διάβαση στη θέση του Αγίου Αθανασίου για να προχωρήσουν προς τη γέφυρα του Ροφιά (Αλφειού). Είναι η γνωστή παλαιά μεσαιωνική γέφυρα που βλέπει ο επισκέπτης σήμερα στη Καρύταινα (και απεικονιζόταν στο παλαιό χαρτονόμισμα των 5.000 δραχμών με τον Κολοκοτρώνη).

Η Μάχη των Στενών του Αγίου Αθανασίου αποτέλεσε την πρώτη εκ του συστάδην μάχη Ελλήνων και Τούρκων το 1821. Την πρώτη Ελληνική νίκη στην Επανάσταση κατά την ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΒ.

Τότε ο Κολοκοτρώνης όρμησε με 20 άνδρες του και πρόλαβε να καταλάβει την γέφυρα – δείγμα της στρατιωτικής του ικανότητας και προνοητικότητας. Από μακριά διέκρινε τους αδελφούς Γεώργιο και Δημήτρη Πλαπούτα (ή Κολιόπουλους) που με αγωνιστές από την Λιοδώρα και την Δημητσάνα είχαν στρατοπεδεύσει στο χωριό Τσούκα πάνω στο ποτάμι και παραφύλαγαν τις κινήσεις των Λαλαίων.

  Ευτυχώς την κρίσιμη στιγμή, όταν οι 20 άνδρες του Κολοκοτρώνη είχαν φθάσει στα όρια τους και δεν μπορούσαν πια να κρατήσουν τη γέφυρα, φάνηκε στα νώτα των εχθρών ο Τζανέτος Χριστόπουλος με τους άνδρες του. Είχε ακολουθήσει ως εκεί τους φεύγοντες Τούρκους.

  Οι Τούρκοι βλέποντας και αυτούς και τους Πλαπουταίους να πλησιάζουν, προτίμησαν να κατευθυνθούν προς μια άλλη διάβαση του ποταμού στη θέση Χαλήλαγα, όπου πίστευαν πως θα περνούσαν τον Αλφειό.

   Η απόφαση των Τούρκων να διαβούν ως μια απέλπιδα λύση, τον ποταμό, θα τους οδηγήσει σε μεγάλη καταστροφή. Προσπαθώντας να περάσουν οι Τούρκοι (άνδρες, γυναίκες, παιδιά και ζώα) έπαθαν πανωλεθρία. Ιδίως τα γυναικόπαιδα από τα ορμητικά νερά του ποταμού.

Πολλοί πνίγηκαν και άλλοι σκοτώθηκαν από τους Έλληνες αγωνιστές που τους χτυπούσαν και από τις δυο όχθες του ποταμού.

 Οι απώλειες των Τούρκων σε ενόπλους και γυναικόπαιδα ήσαν περίπου  500 άτομα.

  Ο Δημήτρης Πλαπούτας γράφει ότι οι νεκροί Έλληνες στη μάχη του Αγίου Αθανασίου ήσαν 3 Μανιάτες και 5 Γορτύνιοι μαζί και Ολύμπιοι.

Τους τραυματίες τους υπολογίζει σε 13 Μανιάτες και 16 Γορτύνιους και Ολυμπίους. Τις απώλειες των Τούρκων ανεβάζει σε 176 νεκρούς και 124 πληγωμένους από τη μάχη. Τους πνιγμένους στον Αλφειό τους υπολογίζει σε 160.

Ο Δημήτρης Πλαπούτας γράφει ότι οι νεκροί Έλληνες στη μάχη του Αγίου Αθανασίου ήσαν 3 Μανιάτες και 5 Γορτύνιοι μαζί και Ολύμπιοι. Τους τραυματίες τους υπολογίζει σε 13 Μανιάτες και 16 Γορτύνιους και Ολυμπίους. Τις απώλειες των Τούρκων ανεβάζει σε 176 νεκρούς και 124 πληγωμένους από τη μάχη. Τους πνιγμένους στον Αλφειό τους υπολογίζει σε 160.

O Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με την στρατιωτική του ικανότητα και προνοητικότητα όρμησε με 20 άνδρες του και πρόλαβε να καταλάβει την γέφυρα του Ροφιά (Αλφειού). Είναι η γνωστή παλαιά μεσαιωνική γέφυρα που βλέπει ο επισκέπτης σήμερα στη Καρύταινα (και απεικονιζόταν στο παλαιό χαρτονόμισμα των 5.000 δραχμών με τον Κολοκοτρώνη).

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
spot_img
spot_img
spot_img

ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ