*Αποκαλυπτικά τα στοιχεία από την τελευταία έρευνα του ΙΕΛΚΑ
Επιμέλεια:
Θεόδωρος Λάμπρος
([email protected])
Ενας στους δύο Ελληνες (52%) δεν προγραμματίζει να κάνει διακοπές το καλοκαίρι του 2025, γεγονός που ενδέχεται να αντικατοπτρίζει είτε οικονομικές πιέσεις, είτε άλλους προσωπικούς περιορισμούς, όπως επισημαίνεται στην τελευταία έρευνα του ΙΕΛΚΑ.
Ειδικότερα, το 48% σκοπεύει να κάνει διακοπές, το 33% έστω και περιορισμένες, το 14% δηλώνει πως θα ταξιδέψει όπως κάθε χρόνο και 1% περισσότερες ημέρες. Από όσους σχεδιάζουν διακοπές, οι περισσότεροι (38%) υπολογίζουν να απουσιάσουν για 8 έως 14 ημέρες, ενώ 24% για 4 έως 7 ημέρες. Ο μέσος χρόνος διακοπών για όσους τελικά ταξιδέψουν διαμορφώνεται στις 11,3 ημέρες, στοιχείο που επιβεβαιώνει την τάση για συγκρατημένες αποδράσεις.
H πλειοψηφία του κοινού επιλέγει τις εξοχικές κατοικίες, είτε φιλοξενία (31%), είτε διαμονή (23%).
Όπως καταγράφεται στο σχήμα 2, η πλειοψηφία του κοινού επιλέγει τις εξοχικές κατοικίες, είτε φιλοξενία (31%), είτε διαμονή (23%). Το 21% επιλέγει διαμονή σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και μόνο το 7% διαμονή σε ξενοδοχεία (6% χωρίς διατροφή και 1% με πλήρη διατροφή), κάτι που αποτελεί ένδειξη για την δυνατότητα οικονομικής ανταπόκρισης των ελληνικών νοικοκυριών στις εναλλακτικές που υπάρχουν. Τέλος, το 5% επιλέγει camping και το 5% επιλέγει ταξίδι στο εξωτερικό.
Οικονομικές λύσεις
Όπως επισημαίνει το ΙΕΛΚΑ, σε γενικές γραμμές καταγράφεται μία πρόθεση του ελληνικού κοινού για οικονομικότερες λύσεις διακοπών προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα για να μπορέσει να πραγματοποιήσει κάποιο ταξίδι, είτε για να μπορέσει να επεκτείνει τη χρονική διάρκεια του.
Οι πιο κοστοβόρες επιλογές, όπως τα ξενοδοχεία all inclusive και οι κρουαζιέρες, συγκεντρώνουν εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά.
Όσον αφορά τους προορισμούς, η ηπειρωτική Ελλάδα κοντά σε παραθαλάσσιες περιοχές συγκεντρώνει την πλειοψηφία (60%), ενώ ακολουθούν τα νησιά (28%).
Η ορεινή ηπειρωτική χώρα αποτελεί επιλογή για το 12% των ταξιδιωτών, ενώ το 9% εξετάζει διακοπές στο εξωτερικό. Τα ευρήματα υποδεικνύουν μια ξεκάθαρη στροφή προς εγχώριους και πιο προσιτούς προορισμούς και την αποφυγή των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων.
Τάση εξοικονόμησης των καταναλωτών
Η τάση εξοικονόμησης είναι σαφής για τους Ελληνες καταναλωτές που φαίνεται να υιοθετούν πιο οικονομικές λύσεις, με το 50% να δηλώνει ότι μαγειρεύει συχνά στις διακοπές και το 62% να επισκέπτεται συστηματικά σούπερ μάρκετ ή μίνι μάρκετ, πιθανότατα σε μία προσπάθεια εξοικονόμησης χρημάτων από την εστίαση. Παράλληλα, το 71% επισκέπτεται φούρνους και αρτοποιεία. Μόλις το 21% δηλώνει ότι δεν μαγειρεύει ποτέ, Ιδιαίτερη σημασία έχει και το γεγονός ότι πάνω από τους μισούς (53%) δηλώνουν ότι προτιμούν να αγοράζουν τοπικά προϊόντα, στηρίζοντας την τοπική οικονομία και πιθανόν αναζητώντας αυθεντικές αλλά οικονομικά προσιτές γεύσεις. Συνολικά, διαμορφώνεται μια εικόνα διακοπών με έμφαση στον έλεγχο των εξόδων και την ενίσχυση της διατροφικής αυτάρκειας.
Η παρατηρούμενη προσπάθεια εξοικονόμησης χρημάτων σε ένα βαθμό επιβεβαιώνεται και από το πού καταλήγει η μέση δαπάνη ανά κατηγορία κατά τη διάρκεια των διακοπών. Οι συμμετέχοντες δηλώνουν πως ξοδεύουν κατά μέσο όρο 24 ευρώ για τουριστικά είδη και 25 ευρώ για μη τουριστικά είδη (όπως ρούχα, είδη για το σπίτι ή τεχνολογικά προϊόντα). Αντίθετα σημαντικά αυξημένη δαπάνη στα τρόφιμα εκτός εστίασης, που ανέρχεται σε 153 ευρώ. Συνολικά η δαπάνη ξεπερνά τα 200 ευρώ. Το εύρημα αυτό εμμέσως επιβεβαιώνει την τάση μαγειρέματος στις διακοπές και την εντατική επίσκεψη σε σούπερ μάρκετ και φούρνους, που προαναφέρθηκε.
Το 61% του κοινού δηλώνει ότι θα μειώσει τη φετινή του δαπάνη για αγορές. Στο σχήμα 5 καταγράφονται οι λόγοι. Το 68% των ερωτηθέντων δηλώνει πως το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα αποτελεί τον καθοριστικότερο περιορισμό, ενώ ακολουθούν το αυξημένο κόστος εισιτηρίων (32%) και διαμονής (30%). Η άνοδος του κόστους εστίασης (22%) και καυσίμων (16%) επηρεάζει επίσης, αν και σε μικρότερο βαθμό, υποδηλώνοντας ότι οι ταξιδιώτες αποφεύγουν κυρίως τις μακρινές μετακινήσεις και την κατανάλωση εκτός σπιτιού. Οι παραπάνω παράγοντες ερμηνεύουν τη στροφή προς πιο οικονομικές μορφές φιλοξενίας, τον περιορισμό των αγορών και την αυξημένη προετοιμασία γευμάτων εντός καταλύματος, επιβεβαιώνοντας το γενικότερο πνεύμα οικονομικής εγκράτειας που διαπνέει πλέον τις διακοπές.
Τέλος σε σχέση με τα σημεία πώλησης, το 60% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι προμηθεύεται τρόφιμα από φούρνους και αρτοποιεία, ενώ σε υψηλά ποσοστά βρίσκονται και οι μεγάλες (48%) και μικρές (43%) αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Παράλληλα, αξιοσημείωτο είναι το 32% που προτιμά τα μίνι μάρκετ. Σε γενικές γραμμές φαίνεται το καλοκαίρι μία σημαντική παρουσία της τοπικής αγοράς στις επιλογές των καταναλωτών, σε εντονότερο βαθμό σε σχέση με τις μετρήσεις τον υπόλοιπο χρόνο. Κατά κάποιο τρόπο καταγράφεται μια υβριδική καταναλωτική στάση: από τη μία, οι διακοπές γίνονται με οικονομία και προσοχή, από την άλλη όμως διατηρείται η επιθυμία για φρέσκα και ποιοτικά τοπικά προϊόντα και πρόσβαση σε ότι είναι διαθέσιμο σε κάθε περιοχή. Σε γενικές γραμμές φαίνεται ένα καταναλωτικό προφίλ που ενισχύει τις τοπικές οικονομίες, μέσω των αγορών τροφίμων κατά τη διάρκεια των διακοπών.
Συνοψίζοντας, τα ευρήματα αποτυπώνουν μια σαφή τάση εξοικονόμησης χρημάτων στις φετινές διακοπές, αποτέλεσμα κυρίως του μειωμένου διαθέσιμου εισοδήματος και του αυξημένου κόστους μετακίνησης και διαμονής. Η τάση αυτή εκφράζεται μέσα από τη συστηματική προετοιμασία γευμάτων στον χώρο διαμονής, την αποφυγή εξόδων για εστίαση και την εντατική αγορά τροφίμων από σούπερ μάρκετ, φούρνους, οπωροπωλεία και άλλες τοπικές επιχειρήσεις. Παρά τον περιορισμό στις συνολικές δαπάνες, η ενίσχυση των μικρών, τοπικών αγορών αναδεικνύεται σε έμμεσο αλλά ουσιαστικό θετικό αποτέλεσμα, δημιουργώντας έναν κύκλο ευρύτερης οικονομικής στήριξης των τοπικών κοινοτήτων στις τουριστικές περιοχές.
