Συνταγματικός κρίθηκε από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ο νόμος 5094/2024 για την ίδρυση και τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ενώ οι προσφυγές από πανεπιστημιακούς αλλά και συνδικαλιστικούς φορείς της ανώτατης εκπαίδευσης δεν έγιναν δεκτές.
Ετσι ανοίγει ο δρόμος για την λειτουργία 12 συνολικά μη κρατικών ΑΕΙ, με τους υποψήφιους φοιτητές να μπορούν να εγγραφούν σε αυτά από τον Σεπτέμβριο του 2025.
Για «ιστορική απόφαση» έκανε λόγο ο Κυριάκος Πιερρακάκης, πρώην υπουργός Παιδείας, ο οποίος ήταν στο «τιμόνι» της προσπάθειας θεσμοθέτησης του νόμου με τη νυν υπουργό Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, να δηλώνει πως η απόφαση του ΣτΕ, «ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση μιας ιστορικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης».
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ, η οποία έκρινε ως συνταγματική την ίδρυση Μη Κρατικών Πανεπιστημίων στη χώρα μας, υπό αυστηρούς όρους και με προϋπόθεση την εναρμόνισή τους με το ευρωπαϊκό δίκαιο: «Δεν αποκλείεται κατά το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων προερχομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από χώρα συμβεβλημένη στην GATS, κατά τους όρους ειδικού νόμου, με τον οποίον διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία».
Όπως αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ, με πρόεδρο τον Μιχάλη Πικραμμένο, «στις 2.6.2025 και 13.6.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα Παραρτημάτων – Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ). Οι υποθέσεις αυτές συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.4.2025, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας και συμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο των διατάξεων του ν. 5094/2024.
Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:
Α. Οι διατάξεις των παρ. 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος, ενόψει και του σκοπού τους, που συνίσταται στην παροχή υψηλού επιπέδου ανώτατης εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 16, η οποία κατοχυρώνει την ελευθερία της εκπαίδευσης και την ακαδημαϊκή ελευθερία, ερμηνεύονται – σύμφωνα και με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 28 του Συντάγματος αλλά και επί τη βάσει των αρχών της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της καλόπιστης συνεργασίας των κρατών μελών (αρ. 2 και 4 παρ.3 ΣΕΕ) – σε αρμονία με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, οι ως άνω συνταγματικές διατάξεις ερμηνεύονται ενόψει των νεότερων νομοθετικών και νομολογιακών δεδομένων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αφορούν την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης (αρ. 165 ΣΛΕΕ), την ελευθερία εγκατάστασης (αρ. 49 ΣΛΕΕ), καθώς και το θεμελιώδες δικαίωμα ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών (αρ. 14 παρ. 3 του Χάρτη). Επί τη βάσει των ανωτέρω, δεν αποκλείεται κατά το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων προερχομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από χώρα συμβεβλημένη στην GATS, κατά τους όρους ειδικού νόμου, με τον οποίον διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία.
Κατόπιν τούτων, απορρίπτονται, κατά πλειοψηφία, τρεις αιτήσεις ακυρώσεως που έχουν ασκηθεί από Καθηγητές Α.Ε.Ι. και την ΠΟΣΔΕΠ.
Β. Το σύστημα του ως άνω νόμου, ως προς τους όρους αδειοδότησης και λειτουργίας, δεν εισάγει υπέρμετρους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ).
Κατόπιν τούτου, απορρίπτεται, κατά πλειοψηφία, αίτηση ακυρώσεως των κολλεγίων»
Το περιεχόμενο των προσφυγών
Υπενθυμίζεται, ότι κατά του νόμου είχαν προσφύγει η ΠΟΣΔΕΠ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού), επτά Καθηγητές Πανεπιστημίου και ο κ. Γιώργος Κατρούγκαλος, πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ, με την ιδιότητα του πανεπιστημιακού, σε συνεργασία με την ΠΟΣΕΕΔΙΠ ΑΕΙ.
Κοινή συνισταμένη των προσφυγών, ήταν η θέση ότι με το συγκεκριμένο νόμο παραβιάζεται το άρθρο 16 του Συντάγματος, το οποίο απαγορεύει τη ίδρυση ιδιωτικών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
