Συνεχίζεται το φλερτ της Αγκυρας με τη Δύση αλλά και με σειρά υπολογίσιμων αραβικών κρατών. Με στόχο τη σχετική επιστροφή σε κάποιας μορφής κανονικότητα και ηρεμία στις διμερείς σχέσεις της.
Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*
Τελευταίο παράδειγμα η επικείμενη σειρά συναντήσεων υψηλού πολιτικού επιπέδου ανάμεσα στους επικεφαλής των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας-Τουρκίας. Που δεν αποκλείεται -ανάλογα και με τα γεγονότα και τις ενδιάμεσου χρονικού πλαισίου εξελίξεις- να οδηγήσει και σε συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο. Μέχρι στιγμής και ενώ επικρατεί «σιγή ιχθύος» αναφορικά με τις πρόσφατες διμερείς διερευνητικές συνομιλίες. Το μόνο βέβαιο είναι η προσεχής επίσκεψη του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Τουρκία στις 14 Απριλίου.
1 Την προώθηση των διμερών επαφών Αθήνας-Αγκυρας σε διάφορα επίπεδα ενίσχυσαν με εμφανείς αλλά και μυστικές διπλωματικές παρεμβάσεις τους η γερμανική καγκελαρία. Τα Ηνωμένα Εθνη, ο επίτροπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική, Αμυνα και Ασφάλεια Ζοσέπ Μπορέλ, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλντεμπεργκ, αλλά και οι εν εξελίξει και σταδιακά υπό διαμόρφωση θέσεις της νέας αμερικανικής κυβέρνησης. Η οποία επιδιώκει σχετική χαλάρωση στα «νότια μέτωπα» λόγω της έντασης με τη Μόσχα. Καθώς και της ενδογενούς τάσης (επί του παρόντος) στους αμερικανικούς διπλωματικούς κύκλους να επικεντρωθούν -σε αυτή τη φάση- στα μείζονα θέματα της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού.
Αρα στα θέματα της Ευρώπης οι Αμερικανοί επικεντρώνονται στην προκλητική στάση της Μόσχας και προς το παρόν επιθυμούν να επικρατεί σε ορισμένα υπομέτωπα σχετική χαλάρωση ή τουλάχιστον αποτροπή προκλητικών και άλλων ενεργειών.
2 Οι κινήσεις της Αγκυρας και η προσεχής συνάντηση Δένδια-Τσαβούσογλου (εκτός απρόοπτου) εντάσσονται στο πλαίσιο των προσπαθειών της τουρκικής διπλωματικής υπηρεσίας να προσεγγίσει πολιτικά διάφορες πρωτεύουσες κρατών. Με τις οποίες τα τελευταία πέντε χρόνια (μετά την γκιουλενική απόπειρα πραξικοπήματος). Οι διμερείς σχέσεις της δοκιμάστηκαν λόγω των επεμβάσεών της στη Βόρεια Συρία, την Τριπολιτάνα της Λιβύης και στον Νότιο Καύκασο (υπέρ των Αζέρων). Επίσης, η Αγκυρα ήρθε σε εμπρηστικές λεκτικές αντιπαραθέσεις με το Κάιρο (λόγω υποστήριξης στη Μουσουλμανική Αδελφότητα). Τη Σαουδική Αραβία (π.χ. λόγω της πολύπλευρης υποστήριξης του Ερντογάν στο Κατάρ). Με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (σε Συρία-Λιβύη και Κουρδικό) και κυρίως με το Ισραήλ (σε θέματα Ανατολικής Μεσογείου, Γάζας, καθεστώτος Ιερουσαλήμ κ.ά.).
Η Αγκυρα έχει προχωρήσει σε προτάσεις προς Τελ Αβίβ και Κάιρο για οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών. Ενώ σε επίπεδο συνεργασίας των μυστικών υπηρεσιών υπάρχουν διευρυμένες αλλά και επικεντρωμένες σε διάφορους τομείς επαφές. Συνεπώς, άνοιξε η «βεντάλια» των συγκλίσεων με αυτά τα κράτη. Οπότε λόγω των ζητημάτων της Ανατολικής Μεσογείου ήταν λογικό να επιδιωχθεί μία προσέγγιση και με την Αθήνα. Κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να λάβει χώρα ονομαστικά με την Κύπρο, γιατί απλούστατα διμερώς η Αγκυρα δεν αποδέχεται την ύπαρξη της Μεγαλονήσου. Αν παρατηρηθεί -αν και δεν είμαι αισιόδοξος- κάποια αλλαγή στη μη ευέλικτη στάση της Αγκυρας και της πολιτικής ηγεσίας των Κατεχομένων. Αυτό θα φανεί στην πενταμερή της Γενεύης τη Μεγάλη Εβδομάδα.
3 Η Αγκυρα το τελευταίο χρονικό διάστημα -αν παρατηρήσει κάποιος τις διπλωματικές κινήσεις/επισκέψεις των Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Χουλουσί Ακάρ. Ενδυνάμωσε τις επαφές με διάφορα κράτη των Βαλκανίων (Αλβανία, Κροατία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη) και της τουρκογενούς Κεντρικής Ασίας (Ουζμπεκιστάν, Κιργιζία, Τουρκμενιστάν, Καζακστάν). Μέσω επισκέψεων του Τσαβούσολου στις πρωτεύουσες αυτών, ενώ η επίσκεψη του Ακάρ στη Ρουμανία. Καθώς και οι στρατιωτικές επαφές με την Ουκρανία και τη Γεωργία προδίδουν μία τουρκική… ανησυχία, ειδικά για την κατάσταση στη Μαύρη Θάλασσα. Την ίδια στιγμή μεγάλες αμερικανονατοϊκές ασκήσεις θα λάβουν χώρα εκεί με εμπλοκή Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Ουκρανίας. Ως εκ τούτου, η Αγκυρα σχεδιάζει να… μαλακώσει κάποια από τα ανοικτά μέτωπα που έχει.
4 Μην αναμένουμε τιμωρητική και υπερπιεστική συμπεριφορά των Αμερικανών και Ευρωπαίων προς την Αγκυρα. Εχουν σταλεί τα μηνύματα προς τον Ταγίπ Ερντογάν από Ουάσιγκτον, Βερολίνο, Βρυξέλλες, Μαδρίτη και Ρώμη. Και το Παρίσι που επέκρινε επί μήνες την Τουρκία έχει χαλαρώσει τους τελευταίους μήνες και ακολουθεί τα βήματα των άλλων δυτικών κρατών. Οι Αμερικανοί μέσω των τριών τηλεφωνικών συνομιλιών Μπλίνκεν-Λε Ντριάν έχουν προκαλέσει μία σχετική… αφωνία στους Γάλλους, οι οποίοι αναζητούν κάποιο ενεργό ρόλο σε Συρία, Λίβανο, Λιβύη, Μάλι. Η προσεχής Σύνοδος του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου (ΝΑΤΟ/ΝΑC) αλλά και η μετέπειτα Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (λίγο αργότερα μέσα στο 2021) θα «καναλοποιήσουν», σύμφωνα με αποκλειστικές μου πληροφορίες, πολλά επιμέρους θέματα στην ευρωατλαντική ζώνη. Η ατζέντα «ΝΑΤΟ 2030» θα απαιτήσει τη συμμόρφωση όλων των κρατών απέναντι στις νέες προκλήσεις της Συμμαχίας μέσα στα επόμενα 2-4 χρόνια.
Επίσης, θα αναβαθμιστεί πολύ το περιεχόμενο του άρθρου 4 του Καταστατικού της Ατλαντικής Συμμαχίας περί πολιτικών διαβουλεύσεων. Ως εκ τούτου, θα επιδιωχθεί η προσέγγιση και σύγκλιση κρατών όπως η Τουρκία, η Πολωνία και η Ουγγαρία (των ιδιόρρυθμων καθεστώτων) με τις ευρωατλαντικές αρχές. Αν όχι, τότε θα υπάρξουν για αυτές πολλά προβλήματα. Συνεπώς, η βελτίωση των σχέσεων της Αγκυρας με τους βασικούς «παίκτες» της Δύσης είναι καθοριστικής σημασίας. Κι οι Τούρκοι -ειδικά σε ζώνες όπως στον Εύξεινο Πόντο- θα πρέπει να κινηθούν με δυτικό βηματισμό. Αρα και οι νέες πολιτικές και διπλωματικές επαφές της Αγκυρας με τη χώρα μας θα πρέπει να οδηγήσουν λογικά προς πιο ήσυχα λιμάνια. Αν και η Αγκυρα δεν θα απαγκιστρωθεί από τις βερμπαλιστικές, οξύτατες και νεο-οθωμανικές ακρότητες και αγκυλώσεις.
5 Δεν θα πρέπει να διακατεχόμαστε από ενισχυμένη αισιοδοξία στα ελληνοτουρκικά και φυσικά να μην αναμένουμε επιταχυνόμενες καταλυτικές εξελίξεις. Η Δύση θα προσπαθήσει να μην απολέσει την Τουρκία. Ειδικά τώρα που βαίνουμε σε ένταση με τη Μόσχα σε πολλά μέτωπα. Είναι απαραίτητο να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Οι Τούρκοι είναι γνωστοί για τη διγλωσσία τους, την επιδέξια πολιτική πρακτική τους, τον μαξιμαλισμό στις θέσεις τους. Την παρελκυστική τακτική τους, την εκμετάλλευση του χρόνου για την υποστήριξη των δικών τους συμφερόντων.
Ασφαλώς οι επικείμενες ευρωπαϊκές σύνοδοι έχουν επηρεάσει την τρέχουσα στροφή τους προς τις διπλωματικές κινήσεις τους. Ασφαλώς το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί έχουν στείλει τα μηνύματα. Στον ΟΗΕ κάποιο… σινιάλο αναμένουν στο Κυπριακό για κάποια επόμενη κίνηση αλλά τα πράγματα -ειδικά για Αθήνα και Λευκωσία-δεν είναι… Εδέμ. Υπάρχουν πολλές παγίδες και νάρκες στην πορεία των ελληνοτουρκικών και στο Κυπριακό. Κατόπιν τούτου συμμετέχουμε ενεργά, παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα, κρατάμε «μικρό καλάθι», είμαστε σε εγρήγορση και ανάλογα κινούμαστε.
Και να έχουμε πάντοτε υπόψη ότι οι όποιες συνεργασιακές δομές και συγκλισιακές επαφές μας με διάφορα κράτη της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου των πετρελαίων δεν είναι άρθρο 5 του ΝΑΤΟ περί αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής. Συνεπώς, παράλληλα με τη διπλωματία, είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαία η περαιτέρω ενίσχυση των αμυντικών μας δυνατοτήτων. Γιατί οι διεθνείς σχέσεις είναι πολύ ρευστές και τα μέτωπα ασύμμετρα, υβριδικά, ομιχλώδη και αρκετές φορές απροσδιόριστα.
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
πηγη: eleftherosypos.gr
