Οι επιστήμονες δίνουν στη δημοσιότητα στοιχεία που τρομάζουν: Σχεδόν ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός αντιμετωπίζει ήδη τον εφιάλτη της λειψυδρίας και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί, καθώς, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για τα Οικονομικά του Νερού (GCEW), η κλιματική κρίση επιδεινώνεται δραματικά. Η ζήτηση για γλυκό νερό θα ξεπεράσει την προσφορά κατά 40% μέχρι το τέλος της δεκαετίας, επειδή τα συστήματα ύδρευσης του πλανήτη υφίστανται για πολλούς και διάφορους λόγους πρωτοφανή πίεση.
Η Επιτροπή, χρησιμοποιώντας δεδομένα από χιλιάδες επίγειους σταθμούς και δορυφόρους, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κλιματική κρίση μαστίζει δισεκατομμύρια ανθρώπους, προκαλώντας πρωτοφανείς πλημμύρες και εξοντωτικές ξηρασίες.
Οι προφητείες του τρόμου
«Εάν οι πόλεμοι αυτού του αιώνα δόθηκαν για το πετρέλαιο, οι πόλεμοι του επόμενου αιώνα θα γίνουν για το νερό» σύμφωνα με μία δήλωση που αποδίδεται στον Ισμαήλ Σεραγκελντίν, πρώην αντιπρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία αντανακλά την κλιμακούμενη ανησυχία για τις συγκρούσεις που μπορεί να προκύψουν λόγω της έλλειψης νερού, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένους υδάτινους πόρους. Γιατί – ποιος δεν το γνωρίζει; – το νερό είναι η ίδια η προϋπόθεση της ζωής. Και επειδή όσο το αφήνουμε να κυλά ανεξέλεγκτα ή να στερεύει τόσο πιο γρήγορα οδηγούμαστε σε ένα σύμπαν καταστροφής και ερήμωσης.
Οι ακτιβιστές προφητεύουν εδώ και χρόνια αυτή τη δυστοπία, ένα μέλλον που μοιάζει εφιαλτικό. Εμείς; Θα κάνουμε, αλήθεια, κάτι – μπορούμε εδώ που έχει φτάσει η κατάσταση να κάνουμε κάτι; – ή απλώς θα περιμένουμε τη σειρά μας για να αφανιστούμε από τη δίψα;
Εκατομμύρια διψασμένων
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, το 2020 δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν είχαν πρόσβαση σε ασφαλές, πόσιμο νερό και περισσότερα από τριάμισι δισεκατομμύρια δεν είχαν πρόσβαση σε υπηρεσίες αποχέτευσης.
Τουλάχιστον δύο δισεκατομμύρια εξακολουθούν να πίνουν νερό μολυσμένο με περιττώματα και δυόμισι δισεκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγιεινής, γεγονός που ευνοεί την εξάπλωση θανατηφόρων ασθενειών όπως η δυσεντερία και η χολέρα – πρόσφατα τρεις άνθρωποι στη Γερμανία και τέσσερις στο Ηνωμένο Βασίλειο αρρώστησαν από χολέρα αφού ήπιαν ή έβρεξαν το πρόσωπό τους με αγιασμό από την Αιθιοπία. Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να αυξήσει ακόμα περισσότερο τα φαινόμενα ξηρασίας.
Βόρεια Σενεγάλη: Χωρικές αντλούν αμφίβολης ποιότητας νερό από πηγάδι
Κατά τις μετρήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας, (WMO), το 2024 ήταν η πιο θερμή χρονιά στην καταγεγραμμένη ιστορία, ενώ το 2023 υπήρξε η πιο ξηρή χρονιά εδώ και δεκαετίες για μεγάλες περιοχές της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και της Κεντρικής Ασίας. Οι βροχές μειώθηκαν δραματικά, με αποτέλεσμα οι πολύτιμοι υδροφόροι ορίζοντες να συρρικνώνονται. Ετερη μελέτη καταδεικνύει ότι το 55% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές όπου το καθαρό νερό είναι σπάνιο για τουλάχιστον έναν μήνα κάθε χρόνο, ποσοστό που αναμένεται να ανέβει στο 66% ως το τέλος του αιώνα που διανύουμε!
Σομαλία 15 Μαΐου 2019: Γυναίκα μεταφέρουν καθαρό νερό σε καταυλισμό προσφύγων στην Αφρική
Οι ξεριζωμένοι της νέας εποχής
Η ξηρασία δεν αφήνει πίσω της μόνο διψασμένα χωράφια και άγονο χώμα. Αφήνει και ανθρώπους χωρίς πατρίδα. Εκατομμύρια εξ αυτών έχουν εγκαταλείψει τα τελευταία χρόνια τις περιοχές όπου ζούσαν εξαιτίας της λειψυδρίας, σύμφωνα με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Στο Σαχέλ (τη ζώνη νότια της ερήμου Σαχάρα) της Αφρικής, το 80% των καλλιεργήσιμων εδαφών έχει υποβαθμιστεί εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη, γεγονός που κάνει εξαιρετικά δύσκολη την εξασφάλιση τροφής και καθαρού νερού. Αυτή είναι και μία από τις βασικότερες αιτίες του ξεσπάσματος βίας που συγκλονίζει την περιοχή.
Στην Κεντρική Ινδία, αγροτικές κοινότητες αιώνων ξεριζώνονται από την πατρογονική γη για να προσεγγίσουν τις τελευταίες προσβάσιμες πηγές νερού. Το προσφυγικό πρόβλημα δεν οφείλεται μόνο στους πολέμους, εμφυλίους ή μη, αλλά στην πείνα και στη δίψα. Η Σομαλία, το Σουδάν και το Μάλι βιώνουν ξηρασίες που επαναλαμβάνονται σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια ανά διετία. Στη Λατινική Αμερική, η Χιλή, το Περού και κυρίως το Μεξικό έχουν δει τα αποθέματα νερού τους να πέφτουν έως και 70% την τελευταία δεκαετία. Η Νεβάδα και η Καλιφόρνια «διψούν».
10 Μαΐου 2006: Ινδοί ακτιβιστές κρατούν πήλινα δοχεία καθώς φωνάζουν συνθήματα κατά της κυβέρνησης του Δελχί κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας για τις ελλείψεις σε πόσιμο νερό και ηλεκτρικό ρεύμα, στο Νέο Δελχί
Αφυδατωμένη Ευρώπη
Τα προβλήματα αγγίζουν πλέον και τη δική μας γειτονιά, αφορούν και την Ευρώπη: Οι αγρότες της Καταλωνίας υποφέρουν από παρατεταμένες ξηρασίες που πλήττουν την αυτοδιοίκητη περιφέρεια της Ισπανίας και απειλούν σοβαρά τις σοδειές τους. Στις αρχές του 2024, η στάθμη του νερού των ταμιευτήρων που τροφοδοτούν τη Βαρκελώνη και τις γύρω πόλεις είχε πέσει κάτω από το 16% της χωρητικότητας. Η περιφερειακή κυβέρνηση κήρυξε την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Μεγάλο πρόβλημα λειψυδρίας αντιμετωπίζει και η Ιταλία. Ενδεικτικά, τον περασμένο Ιούλιο η Σαρδηνία είχε κηρυχθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης εξαιτίας της έλλειψης νερού. Με το σύνθημα «vogliamo subito l’acqua», δηλαδή «θέλουμε αμέσως νερό», χιλιάδες άνθρωποι είχαν διαδηλώσει το περυσινό καλοκαίρι και στον Ακράγαντα της Σικελίας. Σε σχετικά πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, οι ξηρασίες έχουν αυξηθεί δραματικά σε αριθμό και ένταση και σε άλλες περιοχές της Γηραιάς Ηπείρου.
Κλιματικοί ακτιβιστές σε διαδήλωση για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στο Τορίνο
Τα πιο αθώα θύματα
Και ενώ οι άνθρωποι προσπαθούν – αν και εξακολουθούν να μη δείχνουν τη ζέση που θα έπρεπε – να βρουν λύσεις, τα ζώα δεν έχουν αυτή την πολυτέλεια. Στην Μποτσουάνα οι ελέφαντες καταρρέουν από την αφυδάτωση, καθώς οι φυσικές λίμνες που τους δρόσιζαν εξαφανίζονται. Στην Αυστραλία, τα κοάλα πεθαίνουν αργά και βασανιστικά στα ξεραμένα δάση, συχνά λόγω περιβαλλοντικών παραγόντων – βλέπε και τις φοβερές πυρκαγιές των τελευταίων ετών.
Στη Νότια Καλιφόρνια, δεκάδες είδη πτηνών εγκαταλείπουν περιοχές που κάποτε ήταν τα καταφύγιά τους, και πάλι προσπαθώντας να δραπετεύσουν από τις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν εκεί. Οι ειδικοί έχουν καταγράψει περισσότερα από 1.000.000 είδη παγκοσμίως που κινδυνεύουν από την απώλεια των υδάτινων οικοσυστημάτων: Γιατί όταν εξαφανίζεται μια λίμνη, δεν εκλείπουν μόνο τα ψάρια της. Φεύγουν και τα έντομα και τα πτηνά και τα ερπετά και τα θηλαστικά που ζουν εκεί γύρω, καταρρέει ένα ολόκληρο οικοσύστημα αλληλεξαρτήσεων.
Οι συγκρούσεις των εθνών
Μεγάλες και οι πολιτικές εντάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε διπλωματικά επεισόδια, ακόμα και σε πόλεμο. Οι ξηρασίες των τελευταίων ετών δεν έχουν επιτρέψει στο Μεξικό να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του που το θέλουν να στέλνει σημαντική ποσότητα υδάτων στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα τις διαμαρτυρίες των αμερικανών αγροτών που ποτίζουν με αυτό το νερό τα χωράφια τους, αλλά και νέες απειλές για νέους δασμούς από τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο ινδός πρωθυπουργός, Ναρέντρα Μόντι, ανακοίνωσε προσφάτως (αφότου τα τύμπανα πολέμου ήχησαν στο Κασμίρ) ότι το Νέο Δελχί θα σταματούσε τη ροή του νερού προς το Πακιστάν, προκαλώντας την οργή του Ισλαμαμπάντ.
Είχε προηγηθεί η αναστολή της Συνθήκης για τα Υδατα του Ινδού ποταμού (IWT), που υπογράφηκε το 1960 και εξασφάλιζε νερό για το 80% της αγροτικής παραγωγής και για το 1/3 της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του Πακιστάν. Ο διαμοιρασμός του νερού από τους ποταμούς Ευφράτη και Τίγρη είναι μία ακόμη αιτία μακροχρόνιας διαμάχης ανάμεσα σε Τουρκία και Ιράκ. Αλλά και η εκμετάλλευση των νερών του Νείλου έχει φέρει στα πρόθυρα πολέμου τρεις από τις χώρες που μοιράζονται τον «βασιλιά των ποταμών», ήτοι την Αίγυπτο, το Σουδάν και την Αιθιοπία.
Oλα αυτά σε έναν κόσμο που δεν έχει συμφωνήσει (και παραδεχθεί) πως πράγματι υπάρχει σοβαρή κλιματική κρίση. Σε έναν κόσμο όπου οι τεχνολογικές λύσεις του προβλήματος της λειψυδρίας, από τα σύγχρονα συστήματα αφαλάτωσης μέχρι τα «έξυπνα» συστήματα άρδευσης και την πρόκληση τεχνητής βροχής παραμένουν ακριβές, άνισα κατανεμημένες και, σε πολλές περιπτώσεις, απλώς μπαίνουν σε εφαρμογή πολύ αργά. Αν και το νερό δεν είναι απλώς ζήτημα τεχνολογίας. Είναι κυρίως ζήτημα πολιτικής βούλησης και παγκόσμιας συνεννόησης.
Πόσο αισιόδοξοι μπορούμε άραγε να είμαστε όταν κάθε λεπτό επιβεβαιώνουμε την ασυνεννοησία ανάμεσα στις διεθνείς πολιτικές δυνάμεις που εξακολουθούν να λειτουργούν με τρόπο κοντόφθαλμο και καιροσκοπικό, επενδύοντας σε επικοινωνιακά τεχνάσματα και όχι σε μακροπρόθεσμα σχέδια; Μετατρέποντας ένα κοινό αγαθό σε εμπορεύσιμο προϊόν, διαπραγματεύσιμο στα διεθνή χρηματιστήρια, την ώρα που ολόκληρες κοινότητες δεν έχουν πρόσβαση ούτε σε μια σταγόνα καθαρού, πόσιμου νερού; Oταν η ξηρασία δεν είναι πλέον ένα σποραδικό φυσικό φαινόμενο που εκδηλώνεται σε μερικές, πολύ συγκεκριμένες περιοχές, αλλά ένα μόνιμο, επιταχυνόμενο σύμπτωμα ενός κόσμου που αυτοκτονεί, αρνούμενος να αλλάξει;
Πηγή:https://www.tovima.gr/print/vimagazino/o-polemos-tou-nerou/
