Πρόσφατα στο διαδίκτυο αναπαράχθηκε ευρέως η «είδηση» -σε εισαγωγικά γιατί είναι παμπάλαιη- ότι η Ελλάδα είναι 1η στον κόσμο στην κατά κεφαλήν κατανάλωση ελαιολάδου. Ανέκαθεν αποτελούσε ένα στατιστικό εύρημα που μας «έκανε υπερήφανους». Εδώ τα εισαγωγικά απαιτούνται γιατί το σκέτο νούμερο της ποσότητας αποκρύπτει μια σειρά από ποιοτικά στοιχεία, τα οποία χρειάζονται ανάλυσης και συζήτησης (π.χ. τη διαχρονική υποχώρηση της κατανάλωσης και ιδίως του επώνυμου τυποποιημένου, τον 16κιλο ντενεκέ και γενικότερα τα δίκτυα λιανικής κ.λπ.).
Έκανα μια μικρή αναζήτηση στα επίσημα στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (ΔΣΕ/IOC), (1* βλ. αναλυτικά παρακάτω), και να μια ενδιαφέρουσα εικόνα για το τι συνέβη την τριετία «της κρίσης», 2022/23 έως 2024/25, όταν η μείωση της παραγωγής, ιδίως στην Ισπανία, είχε σαν αποτέλεσμα την απότομη μεγάλη άνοδο των τιμών παραγωγού και καταναλωτή σε σύγκριση με την προηγούμενη σχετικά «ομαλή», παρ΄ όλα τα προβλήματά της περίοδο.
Κατανάλωση ελαιολάδου την πρόσφατη 4ετία στην ΕΕ. Ποσότητες σε χιλιάδες τόνους. Πηγή: ΔΣΕ/IOC και επεξεργασία συγγραφέα.
μ.ο. 2022/23 – 2024/25 = εκτόξευση τιμών 2021/22 = προηγούμενες χαμηλές τιμές % μεταβολής
Ελλάδα 99 143 – 30,5
Ισπανία 408 580 – 29,6
Ιταλία 414 457 – 9,5
Σύνολο ΕΕ 1.265 1.549 – 18,3
% Ελλάδας στο σύνολο 9,2 7,8
Ο παραπάνω πίνακας «ακτινογραφεί» μια άλλη, όχι και τόσο αισιόδοξη πραγματικότητα καθώς βλέπουμε ότι:
– Αν και η Ελλάδα δεν γνώρισε την κατάρρευση της παραγόμενης ποσότητας όπως η Ισπανία, ωστόσο εμφανίζει τη μεγαλύτερη μείωση της κατανάλωσης κατά 30,5%, μεγαλύτερη ακόμη και της Ισπανίας (29,6%). Αποτέλεσμα να μειωθεί το μερίδιο της ελληνικής κατανάλωσης στο σύνολο της ΕΕ από 9,2 σε 7,8%.
– Η Ιταλία, η οποία να σημειωθεί ότι με το Made in Italy διατηρεί σταθερά τις πιο υψηλές, έως και διπλάσιες σε σύγκριση με Ισπανία και Ελλάδα τιμές παραγωγού, ωστόσο καταφέρνει και περιορίζει την πτώση της κατανάλωσής της μόνο στο 9,5%, εκτοπίζοντας μάλιστα την Ισπανία από την 1η θέση.
Πως εξηγούνται τα παραπάνω;
– Σε ένα δικαιολογημένο βαθμό οι ισπανικές τιμές καθορίζουν και των άλλων ελαιοπαραγωγικών χωρών. Ωστόσο στην Ελλάδα οι τιμές -παραγωγού και καταναλωτή- ανέβηκαν σε υπέρμετρο βαθμό, δικαιολογώντας την εκτίμηση για «πληθωρισμό κερδοσκοπίας» πέραν της όποιας, δικαιολογημένης ανόδου λόγω αυξημένου κόστους ελαιοκαλλιέργειας -ποιος το υπολόγισε;- και ελλειμματικού μεσογειακού και παγκόσμιου ισοζύγιου.
Η εμπορική περίοδος ελαιολάδου 2022/23 αποτέλεσε την πιο μεγάλη -ελπίζω, όχι και τελευταία- χαμένη ευκαιρία του ελληνικού ελαιολάδου σε μια σπάνια ευνοϊκή συγκυρία που πολύ δύσκολα θα επαναληφθεί
– Η εμπορική περίοδος ελαιολάδου 2022/23 αποτέλεσε την πιο μεγάλη -ελπίζω, όχι και τελευταία- χαμένη ευκαιρία του ελληνικού ελαιολάδου σε μια σπάνια ευνοϊκή συγκυρία που πολύ δύσκολα θα επαναληφθεί. Η Ελλάδα είχε μια υπερπαραγωγή 350.000 τόνων, την οποία αντί να αξιοποιήσει προωθώντας το επώνυμο ελληνικό ελαιόλαδο στην εσωτερική και διεθνή αγορά, την σπατάλησε «αρδεύοντας» με επιπλέον 100.000 τόνους, δηλαδή, 200.000 τόνους συνολικά, τις «στεγνωμένες» από δική τους πρώτη ύλη αγορές της Ιταλίας και Ισπανίας. Μάλιστα, οι εξαγωγές του επώνυμου τυποποιημένου όχι μόνο δεν αυξήθηκαν, αλλά έστω και οριακά μειώθηκαν.
– Ο «πληθωρισμός κερδοσκοπίας» και το (σχετικά) εύκολο και γρήγορο κέρδος του χύμα βρήκαν πρόσφορο έδαφος στα κενά και στις εσφαλμένες ελαϊκές πολιτικές. Η απουσία ηγεσίας από συνεταιρισμούς, (δι)επαγγελματικές οργανώσεις, υπουργεία και πολιτεία, έδωσε τη δυνατότητα στον «καθένα» (αγροτοσυνδικαλιστή, αγροτοεκδότη και δημοσιογράφο) να καλλιεργεί ψεύτικες εντυπώσεις παραπλανώντας τον ελαιοπαραγωγικό κόσμο ότι οι τιμές ακόμη και στα 7, 8, 9 €/κιλό είναι δικαιολογημένες, ότι θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, και μάλιστα οι καταναλωτές «είναι υποχρεωμένοι» να αγοράζουν πανάκριβο ελαιόλαδο, ακόμη και 10 φορές ακριβότερο από τα ανταγωνιστικά υποκατάστατα φτηνότερα σπορέλαια.
– Παράλληλα, έχουν εδώ και δεκαετίες -αν έγιναν ποτέ- σταματήσει οι όποιες τυχόν δράσεις ενημέρωσης, προβολής και προώθησης της κατανάλωσης όχι μόνο του ελαιολάδου αλλά και της επιτραπέζιας ελιάς.
η εσωτερική αγορά της επιτραπέζιας ελιάς έχει «ξεχαστεί στη μοίρα της»
Ειδικά μάλιστα η εσωτερική αγορά της επιτραπέζιας ελιάς έχει «ξεχαστεί στη μοίρα της» με ορατούς τους κινδύνους έλλειψης εναλλακτικών αγορών που θα προκύψουν αν ό μοι γένοιτο η κυβέρνηση Τραμπ υλοποιήσει τις απειλές περί δασμών.
Μία τελευταία, ίσως και η πιο σημαντική υποσημείωση. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση δεν θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη μόνο τον αριθμητή του κλάσματος -δηλαδή τις ποσότητες ελαιολάδου ή ελιάς- αλλά και τον παρονομαστή, δηλαδή τον συνολικό πληθυσμό, όπου εδώ διακυβεύονται οι τύχες όχι απλά των «εθνικών μας προϊόντων» αλλά, λόγω δημογραφικού, της ίδιας της εθνικής υπόστασης.
(1*) Κατά κεφαλήν κατανάλωση ελαιολάδου, σε κιλά/ ετησίως. Πηγή: ΔΣΕ/IOC
Ελλάδα 9,3
Αλβανία 8,7
Ισπανία 7,5
Ιταλία 7,4
Μαρόκο 4,0
Κύπρος 3,8
Λίβανος 3,8
Πορτογαλία 3,7
Παλαιστίνη 3,3
Ισραήλ 3,2
Από τις χώρες εισαγωγικού ενδιαφέροντος, ξεχωρίζουν:
Λουξεμβούργο 2,5
Ελβετία 1,8
Γαλλία 1,7
Αυστραλία 1,5
Καναδάς 1,2
ΗΠΑ 1,1
Αυστρία 1,1
Γερμανία 0,8
Ιαπωνία 0,4
Βραζιλία 0,4
Πηγή:http://olivenews.grhttps://www.olivenews.gr/el/agora-times/kryfi-pleyra-tis-katanalosis-elaioladoy-elias-stin-ellada/
