Η Ηλεία διαθέτει έναν ιδιαίτερο φυσικό πλούτο, ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις παραμένει αναξιοποίητος. Ανάμεσα σε όσα απλόχερα έχει «χαρίσει» η φύση στην Ηλεία είναι και οι πέντε γνωστές- άγνωστες ιαματικές πηγές που στην συντριπτική τους πλειοψηφία παραμένουν αναξιοποίητες. Ο λόγος για τις ιαματικές πηγές των Λουτρών Κυλλήνης, Καϊάφα, Κουνουπελίου – Υρµίνης, Ξυλοκέρας και Βρωµονερίου – Λεχαινών.
Η ιδέα της χρήσης των θερμών ή κρύων πηγών, με την ελπίδα της θεραπείας ορισμένων ασθενειών, χρονολογείται από τους προϊστορικούς χρόνους, ενώ η ιστορία των ιαματικών πηγών έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια του 11ου π.Χ. αιώνα εμφανίστηκαν τα πρώτα Ασκληπιεία όπου οι ιερείς προσπαθούσαν να θεραπεύσουν τους ασθενείς τους με προηγμένες για την εποχή μεθόδους, με τα περισσότερα από αυτά τα ιερά ιατρεία να κατασκευάζονται κοντά σε πηγές και ποταμούς.
Μετά από 3.000 χρόνια, οι Έλληνες ανακαλύπτουν και πάλι την σημασία και την αξία της ιαματικής ιατρικής, όχι μόνο σε επίπεδο ευεξίας και αποκατάστασης, αλλά παράλληλα αποκαλύπτονται και τα σημαντικά οφέλη που μπορεί να προσφέρει στην ελληνική οικονομία και την ανάπτυξη του τουρισμού.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, στην Ηλεία, υπήρχαν 35 γνωστές ιαματικές πηγές από την εποχή του Ομήρου. Συγκεκριμένα, αναφέρονταν οι πηγές: Κυλλήνης, Κουνουπελίου, Βρωμονέρι, Ρετούνης – Λεχαινών, Ηρακλείας (Μπρούμα), Πουρναρίου, Αρκαδότρουπας Καυκανιάς, Στρεφίου, Μαύρη λίμνη Χειμαδιού, Αλποχωρίου (θέση Καπανδρίκι), Λόφου Κατακόλου, Κακοταρίου, Ώλενας, Φλόκα, (θέση Τζαμί), δύο πηγές Τραγανού, Καλολετσή, Κέντρου Πηνείας, Λαστεϊκων, Ξυλοκέρας, Μοιράκας, Λεπρέου, Φιγαλείας, Δραγωγίου, και οι τρεις πηγές του Σκιλλούντος: Κλειδί, Κρεστένων, Σκιλλουντίας (Μάζι).
Σημειώνεται ενδεικτικά ότι ο γεωγράφος Στράβων και ο περιηγητής Παυσανίας έγραψαν για τις Ιαματικές πηγές στο άντρο των Ανιγρίδων Νυμφών (Καϊάφα), στις οποίες πήγαιναν για λουτρό οι πάσχοντες από δερματικές αρρώστιες.
Από τις πηγές αυτές, λειτουργούν ή υπολειτουργούν μόνο του Καϊάφα και της Κυλλήνης. Όλες οι άλλες έχουν εγκαταλειφθεί ή έχουν στερέψει.
Ταχύτατα αναπτυσσόμενος οικονομικός κλάδος
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Σύνδεσμος Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ), οι ηλικίες όσων ενδιαφέρονται για τις ιαματικές πηγές μειώνεται ενώ αυξάνεται παράλληλα το μορφωτικό επίπεδο.
«Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερες από 750 ιαματικές πηγές, με τις 84 να είναι επίσημα αναγνωρισμένες από το κράτος ως ιαματικές», σημειώνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής και δερματολόγος, Κωνσταντίνος Κουσκούκης.
Όπως επισημαίνει ο κ. Κουσκούκης, ο ιαματικός τουρισμός είναι ένας ταχύτατα αναπτυσσόμενος οικονομικός κλάδος που μπορεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ελληνική οικονομία, καθώς μπορεί να προσφέρει το πιο σημαντικό «όπλο» του οποιουδήποτε είδους τουρισμού. Τους επαναλαμβανόμενους τουρίστες.
«Μέχρι το 2025, ο ιαματικός τουρισμός πρόκειται να αποτελέσει τη δεύτερη μεγαλύτερη βιομηχανία στον κόσμο, μετά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη» σημειώνει ο πρόεδρος της Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής και συμπληρώνει πως «Καθώς η ιαματική ιατρική απαιτεί θεραπείες 21 ημερών ανά εξάμηνο σε ασθενείς και σε υγιείς προληπτικά, εξασφαλίζει repeaters τουρίστες, χρηματοδοτούμενους από τα ιδιωτικά και ασφαλιστικά ταμεία των ευρωπαϊκών χωρών, και το μοντέλο της 12μηνης τουριστικής περιόδου εξασφαλίζει εντυπωσιακά οικονομικά οφέλη με την ανάπτυξη κέντρων ιαματικής ιατρικής, θαλασσοθεραπείας, ευεξίας σε όλη την ελληνική επικράτεια».
Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσαν να υπάρχουν τουριστικά πακέτα, τα οποία μάλιστα να επαναλαμβάνονται ανά εξάμηνο, για ιαματική θεραπεία, που θα συνδυάζονται και με άλλες τουριστικές υπηρεσίες αναψυχής, αναζωογόνησης, σπορ και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, αποτοξίνωσης, αντιγήρανσης, αντικαπνιστικής θεραπείας, θεραπείας άγχους, ψυχοθεραπείας, κινησιοθεραπείας, διατροφολογίας κ.λπ.
Σε συνδυασμό με το εξαίρετο βιοκλίμα, το φυσικό κάλλος, τη φημισμένη μεσογειακή διατροφή, την πλούσια πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά, αλλά και τη χάραξη αναπτυξιακής στρατηγικής για τον ιαματικό τουρισμό, μπορεί να προωθήσει συντονισμένα τον «Τουρισμό των τεσσάρων εποχών», με πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Στην Ευρώπη υπάρχουν 1.400 κέντρα ιαματικής ιατρικής και ευεξίας που λειτουργούν υπό μορφή Health Resort, τα οποία επισκέπτονται εκατομμύρια ασθενείς απ’ όλο τον κόσμο. Οι Ευρωπαίοι πραγματοποιούν ετησίως 2,6 εκατ. ταξίδια για λόγους υγείας σε συνδυασμό με τις διακοπές τους, στο πλαίσιο του Τουρισμού Υγείας, ενώ, σε παγκόσμιο επίπεδο πραγματοποιούνται 40 εκατ. ταξίδια που αντιστοιχεί στο 4% της τουριστικής αγοράς.
Στόχος πλέον είναι η αξιοποίηση των πολλών σημαντικών ιαματικών πηγών, με σκοπό «να εξελιχθούν από θερμαλιστικά κέντρα που είναι σήμερα σε κέντρα ιαματικής ιατρικής (Ηealth Resorts), και σε συνδυασμό με όλες τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, μπορούν να φέρουν τεράστια έσοδα στις πόλεις και τις επιχειρήσεις», υπογραμμίζει ο κ. Κουσκούκης που καλεί τους επενδυτές να ρίξουν χρήμα τώρα που προλαβαίνουν καθώς «κρύβονται μεγάλες δυνατότητες στο μέλλον. Για να έρθουν νέοι επισκέπτες απαιτείται εκσυγχρονισμός των υποδομών, κάτι το οποίο τώρα στοιχίζει λιγότερο σε σχέση με τα οικονομικά επίπεδα που θα απαιτούνται μόλις ανοίξει η αγορά».
Σύμφωνα με την Ελληνική Ακαδημία Ιαματικής Ιατρικής αυτή τη στιγμή υπάρχουν ενεργές 90 Ιαματικές πηγές στην Ελλάδα εκ των οποίων οι πέντε βρίσκονται στην Ηλεία εκ των οποίων λειτουργούν μόνο οι δύο, δηλαδή η Ιαματική πηγή Κυλλήνης και η πηγή Καΐάφα.
Οι ιαματικές πηγές στην Ηλεία
1. Ιαµατική πηγή και ιαµατικός πηλός Κυλλήνης
Η ιαµατική πηγή των Λουτρών Κυλλήνης, βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού καθώς και του φρουρίου Χλεµούτσι και απέχει 6 χιλιόµετρα από την Κυλλήνη και 85 χιλιόµετρα από την Πάτρα. Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται ως υπόθερµα, µεταλλικά, έντονα αλκαλικά, χλωρονατριούχα, οξυανθερακικά, ισχυρώς υδροθειούχα.
Θεραπευτικές ενδείξεις. Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε νοσήµατα µυοσκελετικού, νευρικού, αναπνευστικού συστήµατος, καρδιαγγειακού και περιφερειακού αγγειακού συστήµατος δερµατικές και γυναικολογικές παθήσεις, ενώ η πηλοθεραπεία ενδείκνυνται στις ίδιες παθήσεις εκτός του αναπνευστικού συστήµατος..
2. Ιαµατικές πηγές Καϊάφα (Ανιγρίδων Νυµφών και Γερανείου)
Η ιαµατική πηγή Ανιγρίδων Νυµφών βρίσκεται στην Ζαχάρω, απέχει 26 χλμ από τον Πύργο και εµφανίζεται µέσα από καρστικά σπήλαια, τα οποία βυθίζονται στην λιµνοθάλασσα του Καϊάφα, ενώ η ιαµατική πηγή του Γερανείου βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων. Τα ιαµατικά νερά της πηγής Ανιγρίδων – Νυµφών χαρακτηρίζονται υπόθερµα, µεταλλικά, ελαφρώς αλκαλικά, Na-Cl-K-H2S-CO2 ισχυρώς υδροθειούχα. Τα ιαµατικά νερά του Γερανείου χαρακτηρίζονται υπόθερµα, µεταλλικά, ελαφρώς αλκαλικά, µετρίως υδροθειούχα.
Θεραπευτικές ενδείξεις. Τα ιαµατικά νερά Ανιγρίδων – Νυµφών ενδείκνυνται σε νοσήµατα µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος, δερµατολογικές και γυναικολογικές παθήσεις ενώ τα νερά του Γερανείου είναι κατάλληλα για ποσιθεραπεία σε νοσήµατα του γαστρεντερικού και ουροποιητικού συστήµατος και σε παθήσεις ήπατος και χοληφόρων.
3. Ιαµατική πηγή Κουνουπελίου – Υρµίνης
Η ιαµατική πηγή Κουνουπελίου (Λουτρά Υρµίνης) απέχει από τη Μανωλάδα 6 χλμ και αναβλύζει µέσα σε µια σπηλιά, σε απόσταση λίγων µέτρων από την ακτή. Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται ως υπόθερµα, µεταλλικά, ουδέτερα µε βάση το pH Na-Cl-HCO3-H2S χλωρονατριούχα, ισχυρώς υδροθειούχα.
Θεραπευτικές ενδείξεις. Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε νοσήµατα µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και δερµατοπάθειες.
4. Ιαµατική πηγή Ξυλοκέρας
Η ιαµατική πηγή Ξυλοκέρας βρίσκεται στην Ηλεία, βορειοδυτικά του Πύργου και πήρε το όνομα της από το ομώνυμο χωριό που παλιότερα λεγόταν Χρυσοπηγή.
Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται ψυχρά, µεταλλικά, αλκαλικά, Ca-HCO3-SO4 µετρίως υδροθειούχα. Θεραπευτικές ενδείξεις. Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε παθήσεις µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και δερµατοπάθειες.
5. Ιαµατική πηγή, Βρωµονερίου – Λεχαινών
Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται ψυχρά, µεταλλικά, αλκαλικά, Ca-HCO3-SO4-H2S µετρίως υδροθειούχα. Θεραπευτικές ενδείξεις. Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε παθήσεις µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και δερµατοπάθειες.
