Η Ολομέλεια του Άρειου Πάγου θα αποφασίσει για το αν οι εταιρείες διαχείρισης δανείων θα μπορούν να κάνουν πλειστηριασμούς
- Στα χέρια των εταιρειών διαχείρισης δανείων του εξωτερικού αλλά και των funds έχουν περιέλθει 700.000 ακίνητα, αξίας 45 δισ. ευρώ
Επιμέλεια: Άννα Αγγελίδου
Αυξάνει διαρκώς η λίστα των ακινήτων που αναμένεται να βγουν στο «σφυρί» το επόμενο χρονικό διάστημα στην Ηλεία. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Πρώτης, μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να βγουν ηλεκτρονικά σε πλειστηριασμό 628 ακίνητα σε επίπεδο Δυτικής Ελλάδας εκ των οποίων τα 179 στην Ηλεία. Αυτό το οποίο προκαλεί εντύπωση είναι ότι μισοί πλειστηριασμοί (88 στο σύνολο) αφορούν κατοικίες!
Για πολλοστή φορά ο δήμος Πύργου αναδεικνύεται «πρωταθλητής» καθώς έχουν καταγραφεί 69 πλειστηριασμοί εκ των οποίων οι 42 αφορούν κατοικίες,11 οικόπεδα, 9 οικόπεδα με κτίσμα,3 οικόπεδα, 3 αποθήκες, 4 καταστήματα, 2 αγροτεμάχια, 6 αγροτεμάχια με κτίσμα. Ακολουθεί ο δήμος Ανδραβίδας- Κυλλήνης με 39 πλειστηριασμούς, εκ των οποίων 13 κατοικίες, 4 οικόπεδα, 1 αποθήκη, 4 οικόπεδα με κτίσμα, 13 αγροτεμάχια, 3 αγροτεμάχια με κτίσμα. Στον δήμο Ήλιδας έχουν προγραμματιστεί 34 πλειστηριασμοί, εκ των οποίων 14 αφορούν κατοικίες, 4 καταστήματα, 1 οικόπεδο, 1 αποθήκη, 1 γραφείο, 6 οικόπεδα με κτίσμα, 2 αγροτεμάχια, και 5 αγροτεμάχια με κτίσμα. Στο δήμο Πηνειού είναι προγραμματισμένοι 20 πλειστηριασμοί, εκ των οποίων 9 κατοικίες, 1 επαγγελματικός χώρος, 1 κατάστημα, 7 οικόπεδα με κτίσμα, 1 αγροτεμάχιο και 1 αγροτεμάχιο με κτίσμα. Στο δήμο Αρχαίας Ολυμπίας έχουν αναρτηθεί 10 πλειστηριασμοί ακινήτων, εκ των οποίων 5 αφορούν κατοικίες, 3 οικόπεδα, 1 οικόπεδο με κτίσμα και 1 αγροτεμάχιο με κτίσμα. Στο δήμο Ζαχάρως έχουν αναρτηθεί 5 πλειστηριασμοί εκ των οποίων οι 3 αφορούν κατοικίες, 1 οικόπεδο με κτίσμα και 1 αγροτεμάχιο. Μόλις δύο (2) πλειστηριασμοί έχουν αναρτηθεί στο δήμο Ανδρίτσαινας- Κρεστένων εκ των οποίων και οι 2 αφορούν κατοικίες.
Αξίζει να σημειωθεί, πως ο Νομός Ηλείας, δυστυχώς έχει εκατοντάδες «κόκκινα δάνεια» η πλειοψηφία των οποίων δόθηκαν με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, προς επιχειρήσεις και ιδιώτες, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007 αλλά και το σεισμό του 2008.
Στα «χέρια» του Ανώτατου Δικαστηρίου
«Ελπίδα μας είναι η απόφασή σας να είναι ύμνος στη Δικαιοσύνη», τόνισαν οι συνήγοροι των Δικηγορικών Συλλόγων, απευθυνόμενοι στους 66 αρεοπαγίτες της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου κατά τη μάχη νομικών επιχειρημάτων που δόθηκε για το αν νομιμοποιούνται τα funds να προβαίνουν σε κατασχέσει και πλειστηριασμούς ακινήτων κ.λπ. που ανήκουν σε δανειολήπτες κόκκινων δανείων.
Σύμφωνα με γνωμοδότηση που κατατέθηκε στον Άρειο Πάγο, στα χέρια των εταιρειών διαχείρισης δανείων του εξωτερικού αλλά και των funds που έχουν συστήσει ελληνικές τράπεζες (ως θυγατρικές) έχουν περιέλθει 700.000 ακίνητα, αξίας 45 δισ. ευρώ. Πολλά από αυτά τα ενυπόθηκα ακίνητα κινδυνεύουν να βγουν στο ηλεκτρονικό σφυρί με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς ουσιαστικά να έχουν οι ιδιοκτήτες τους δυνατότητα νομικής άμυνας.
Τα δικαστήρια όλων των βαθμών, από τα Πρωτοδικεία έως και τον Άρειο Πάγο, τα απασχόλησε το διφυές νομικό καθεστώς που υπάρχει ως προς τις δικαστικές ενέργειες και δυνατότητες που μπορεί να προχωρήσουν οι servicers ή funds επί των υποθηκευμένων ακινήτων που έχουν αγοράσει από τράπεζες. Δηλαδή, εάν μπορούν τα funds να προβαίνουν σε κατασχέσει και πλειστηριασμούς ακινήτων κ.λπ. Τα ενυπόθηκα αυτά ακίνητα ανήκουν σε δανειολήπτες οι οποίοι αδυνατούν οικονομικά να καταβάλουνε μηνιαίες δόσεις και οι δανειακές τους συμβάσεις και τα υποθηκευμένα ακίνητα έχουν πωληθεί στα funds.
Ενδεικτικό είναι ότι την πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου (πρόεδρος η κυρία Μαρία Γεωργίου) απασχόλησε περίπτωση fund που έχει έδρα το Δουβλίνο και είχε αγοράσει κόκκινα δάνεια από ελληνική τράπεζα.
Το νομοθετικό πλαίσιο του νόμου 3156/2003 δεν έδινε τη δυνατότητα στα funds να γίνονται διάδικοι και να πραγματοποιούν δικαστικές ενέργειες επί των ακινήτων που είχαν περιέλθει στην κυριότητά τους.
Αντίθετα, το μεταγενέστερο νομοθετικό καθεστώς του νόμου 4354/2015, με χρονική διαφορά 12 ετών, άναψε το πράσινο φως στα funds να πραγματοποιούν δικαστικές ενέργειες, πλειστηριασμούς ακινήτων κλπ.
Όμως, τα funds έκαναν χρήση συνδυαστικά και των δύο αυτών νόμων ανάλογα με το ποιος από τους δύο τούς εξυπηρετούσε κατά περίπτωση ή χρησιμοποιούσαν επιλεκτικά κάποιες από τις διατάξει του ενός νόμου και κάποιες από τις διατάξει του άλλου νόμου, ανάλογα με το πώς αυτές ήταν υπέρ των συμφερόντων τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο νόμος του 2003 έδινε φοροαπαλλαγές στις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων.
Αρχικά, το όλο θέμα απασχόλησε ο Α2 Πολιτικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, το οποίο με διαφορετικές συνθέσεις εξέδωσε δύο αντίθετες αποφάσεις. Η μία απόφαση είναι η υπ’ αριθμ. 822/2022 (πρόεδρος ο αντιπρόεδρος Γεώργιος Αποστολάκης και μεταξύ των μελών της σύνθεσης ο αεροπαγίτης Θεόδωρος Κανελλόπουλος), η οποία δεν επέτρεπε στις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων να παρίστανται στα δικαστήρια, να προχωρούν στην έκδοση διαταγών πληρωμής (οι οποίες είναι το προοίμιο πλειστηριασμού ακινήτου) εφόσον η αγορά των ακινήτων είχε γίνει υπό το καθεστώς του νόμου του 2003. Εάν όμως η αγορά των ενυπόθηκων δανείων από τα funds είχε γίνει στο πλαίσιο του νόμου του 2015, τότε μπορούσαν να βγουν σε πλειστηριασμό τα ακίνητα.
Η επόμενη απόφαση του ίδιου Τμήματος, η 1873/2022 (πρόεδρος ο αντιπρόεδρος Θεόδωρος Κανελλόπουλος), αποφάνθηκε ότι, ανεξάρτητα κάτω από ποιο νομοθετικό πλαίσιο αγόρασε το fund τη δανειακή σύμβαση, μπορούσε να προχωρήσει σε πλειστηριασμό. Στην συνέχεια, ομόφωνα παρέπεμψε το όλο θέμα προς οριστική κρίση στην πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ως ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος αλλά και για την ενότητα της νομολογίας.
Στο δικαστήριο ο εκ των συνηγόρων του ΔΣΑ, Δημήτρης Σκαρίπας προσκόμισε γνωμοδότησή της «Υπέρβασης-Γ. Βαλέττας και Συνεργάτες», σύμφωνα με mv οποία μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2022 τα funds είχαν αγοράσει από τις τράπεζες 700.000 ενυπόθηκα ακίνητα, αντικειμενικής αξίας τουλάχιστον 45 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν μεταβιβαστεί και αναμεταβιβαστεί τουλάχιστον πέντε φορές το καθένα.
Σύμφωνα με την ίδια γνωμοδότηση, ο νόμος 3156/2003 παρέχει στα funds 14 απαλλαγές από φόρους τέλη κ,λπ., κάτι που έχει ως αποτέλεσμα τη μη απόδοση στο Ελληνικό Δημόσιο τεράστιων ποσών (ζημία 58,80 δισ. ευρώ). Μόνο από τη μη απόδοση φόρου εισοδήματος το Δημόσιο έχασε 15,2 δισ. ευρώ και από τον φόρο μεταβίβασης δεν μπήκαν στον κρατικό κορβανά 12 δισ. ευρώ.
Η ζημία από τις χαριστικές αυτές απαλλαγές προέρχεται από φόρο μεταβίβασή (12 δισ. ευρώ), φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων (15,5 δισ.), τέλη χαρτοσήμου (14,4 δισ.), ΕΝΦΙΑ (2,5 δισ.), εισφορά νόμου 128/1975 (2,4 δισ.), δικαιώματα συμβολαιογράφων (8 δισ.), τέλη και δικαιώματα Υποθηκοφυλακείου (2 δισ.), δικαιώματα υπέρ Δημοσίου (0,10 δισ.) και δικαιώματα Ταμείου Νομικών (2 δισ.).
Η πλευρά των δανειοληπτών, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι, επιχειρήσει κ,λπ. υποστήριξαν οτι οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων (funds) δεν μπορεί να είναι διάδικοι σε δίκες. Ακόμα, υποστήριξαν οτι δεν επιδέχονται μεταβίβαση οι απαιτήσει των τραπεζών, αλλά και το Σύνταγμα απαγορεύει να μεταφέρονται δικονομικές απαιτήσει στα funds.
Αντίθετα, οι πέντε δικηγόροι υπεράσπισης των τραπεζών και των funds υποστήριξαν οτι από τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων έχουν διευθετηθεί απαιτήσεις από τους κόκκινους δανειολήπτες ύψους 18 δισ. ευρώ από τις αρχικές, οι οποίες ήταν στα 60 δισ. ευρώ.
Η απόφαση αναμένεται μέσα στο επόμενο δίμηνο.
Εν αναμονή της απάντησης
Την Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου αναμένεται να απαντηθεί η επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ κ. Μιχάλης Κατρίνης, προς τον Υπουργό Οικονομικών κ.Σταϊκούρα, σχετικά με την ανεξέλεγκτη διάσταση που προσλαμβάνει πλέον το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους και οδηγεί σε αδιέξοδο νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ειδικότερα, ο Μ. Κατρίνη επισημαίνει στην επίκαιρη ερώτηση που έχει καταθέσει από τις 23 Ιανουαρίου: «Θηλιά για νοικοκυριά και επιχειρήσεις συνιστά το ιδιωτικό χρέος σε τράπεζες, funds,
ΕΦΚΑ, εφορία, προμηθευτές ενέργειας κ.α., ενώ οι επιλογές της κυβέρνησης
αποτυγχάνουν η μία μετά την άλλη. Τη στιγμή που 4,2 εκατ. ΑΦΜ χρωστούν στην
εφορία και τα ΄΄κόκκινα΄΄ δάνεια ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο σε απόλυτο αριθμό,
λιγότερες από 3000 ρυθμίσεις έχουν επιτευχθεί μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού
μετά από 19 μήνες, ενώ οι ρυθμίσεις-μέχρι το τέλος του 1 ου εξαμήνου του 2023 -δεν
θα ξεπεράσουν το 1,5 δις σε σύνολο 270 δις χρέους (0,5% του συνόλου). Η αποτυχία
του πτωχευτικού κώδικα έρχεται να προστεθεί στην αποτυχία ρύθμισης των χρεών
της πανδημίας, με μόλις το 6% των οφειλετών να υπάγεται σε καθεστώς ρύθμισης.
Με τον πληθωρισμό σε σταθερά υψηλά επίπεδα και την ακρίβεια να διαβρώνει
νοικοκυριά και επιχειρήσεις εδώ και 15 μήνες, το ιδιωτικό χρέος θα συνεχίσει να
αυξάνεται, ενώ οι πλειστηριασμοί θα πυκνώνουν (39.000 αναρτήθηκαν το 2022-
50.000 εκτιμάται ότι θα αναρτηθούν το 2023) αφού δεν υφίσταται καθεστώς
προστασίας για τους αδύναμους δανειολήπτες, εν αναμονή της απόφασης του Αρείου
Πάγου στις 26 Ιανουαρίου για τη διενέργεια πλειστηριασμών από τους διαχειριστές
δανείων.
Ερωτάται ο κύριος υπουργός
1. Θα προχωρήσει σε ρύθμιση 120 δόσεων για οφειλές σε εφορία-ΕΦΚΑ ώστε
να διευκολύνει νοικοκυριά και επιχειρήσεις, εξαντλώντας, ταυτόχρονα , τη
μέγιστη δυνατότητα αριθμού δόσεων για οφειλές σε funds και τράπεζες;
2. Θα επαναφέρει το καθεστώς προστασίας της κύριας κατοικίας, ώστε να
καλύψει τους αδύναμους δανειολήπτες που απειλούνται με πλειστηριασμό;»
